Mięta – kartka z zielnika. Ale po co i z czym to się je?

Całoroczne działanie mięty

Zastanawiałam się jakie kolejne zioło opisać na kartce w moim zielniku i wybrałam miętę. Zrobiłam to trochę z racji pory roku. Chociaż większości osób, mięta kojarzy się z latem i chłodnym orzeźwieniem, to jednak właściwości mięty zachęcają do sięgania po nią przez cały rok. Ja osobiście chętniej wybieram miętę dodawaną do ciepłych napojów. Lubię dodawać ją do herbaty malinowej z imbirem i cytryną. A taką herbatkę z przyjemnością piję, zagrzebana pod kocykiem w chłodne wieczory.

Mięta to chyba jedno z najbardziej popularnych ziół, wykorzystywanych zarówno w kuchni, medycynie, jak i w kosmetyce. Większość z nas słyszała o mięcie, wiemy jak wygląda i smakuje mięta. Jednak czy znamy wszystkie jej właściwości? Może warto dowiedzieć się lub przypomnieć sobie, jakie korzyści poza orzeźwiającym smakiem i zapachem oferuje mięta?

Olejki eteryczne w mięcie

Mięta występuje w wielu odmianach. Jednak najbardziej popularna z nich to mięta pieprzowa, zwana również miętą lekarską. Ale nawet ta może różnić się wyglądem. Mięta może mieć bardziej podłużne lub okrągłe listki, w głębokim zielonym kolorze. Jedne i drugie na brzegach są lekko ząbkowane. Świeża mięta wyglądem przypomina trochę melisę i czasem jest z nią mylona. Wystarczy jednak delikatnie poruszać listkami mięty, by poczuć charakterystyczny orzeźwiający zapach, po którym możemy być pewni, że mamy do czynienia z miętą.

Sięgając po miętę, możemy wykorzystywać zarówno jej listki jak i łodyżki. Znajdziemy w nich olejki eteryczne, którymi charakteryzuje się mięta. Z mięty robi się herbatę, napar, wyciąg, nalewkę oraz olejek. Ale miętę możemy spożywać też zrywając jej świeże listki, które jednocześnie mogą służyć za ozdobę naszych posiłków i napojów.

Odżywcze właściwości mięty

W mięcie oprócz wspomnianych olejków eterycznych znajdziemy wiele cennych składników odżywczych. Ważne jest też to, że suszona mięta nie traci swoich właściwości. Zarówno świeża jak i suszona mięta jest bogata w potrzebne nam witaminy C i A oraz te z grupy B, między innymi B9 czyli kwas foliowy. Mięta zawiera też cenne minerały: potas, magnez, żelazo, miedź, cynk, selen i fosfor. 

Jest jedną z roślin najbogatszych w przeciwutleniacze, odpowiedzialne za zmniejszenie ryzyka powstawania chorób oraz starzenia się organizmu. Dodatkowo mięta ma działanie przeciwbakteryjne, które zawdzięcza mentolowi i garbnikom, zawartym w olejku eterycznym. 

Powyższe właściwości mięty sprawiają, że jest to roślina o wszechstronnym działaniu. W równym stopniu jest wykorzystywana w medycynie, kosmetyce i kuchni. Warto też wspomnieć o tym, że odpowiednio hodowana mięta, może być też piękną, zieloną ozdobą domu lub ogrodu.

Mięta wykorzystywana w medycynie

Miętę często wykorzystuje się w celach zdrowotnych na różne dolegliwości. Najbardziej kojarzona jest niestrawnością, kłopotami żołądkowymi i jelitowymi. Kojąco wpływa na podrażnienie układu pokarmowego. Bardzo dobrze wspiera osoby z zespołem jelita drażliwego. Jej działanie rozkurczające zmniejsza napięcie mięśni gładkich i uśmierza ból. Mięta zapobiega wzdęciom i zaparciom. Zwiększa wydzielanie soków żołądkowych co przyspiesza trawienie. Dzięki mięcie pozbywamy się nudności oraz uczucia pełności. Mięta dobrze wpływa też na poprawę apetytu.

Chłodzące właściwości mięty wykorzystuje się w maściach, ponieważ wykazują miejscowe działanie przeciwbólowe. Poprawiają ukrwienie skóry oraz zmniejszają ból mięśni i stawów. Przeciwzapalne i przeciwświądowe działanie mięty jest pomocne przy chorobach skóry między innymi ospie. 

Maścią z dodatkiem olejku miętowego warto też posmarować klatkę piersiową, w przypadku kataru i przeziębienia. Nie należy jednak używać w tym celu samego olejku miętowego, bo jest zbyt silny i może podrażniać skórę. W przypadku zapalenia górnych dróg oddechowych, przeziębieniu i grypie, bardzo dobrze sprawdzą się inhalacje z dodatkiem olejku miętowego, który złagodzi też objawy zapalenia zatok. 

Olejek miętowy stosuje się też w aromaterapii. Mentol zawarty w olejku ułatwia oddychanie i udrażnia nos. Jest bardzo pomocny przy migrenowych bólach głowy. Dodatkowo zapach mięty odpręża i łagodzi stres, korzystnie wpływa na procesy myślowe, poprawiając koncentrację.

Odświeżająca mięta w kosmetykach

Orzeźwienie i chłód mięty wykorzystuje się też kosmetyce, między innymi znajdziemy ją w pastach do zębów i płukankach do jamy ustnej. Ale mięta bardzo dobrze sprawdza się też w kremach, szamponach i balsamach. Jej łagodzące i przeciwzapalne działanie pomaga przy problemach ze skórą np. przy trądziku. Preparaty z dodatkiem olejku miętowego rozjaśniają przebarwienia i nawilżają skórę. Bardzo dobrze sprawdzają się też w przypadku łupieżu. Szampony z dodatkiem mięty zapobiegają przetłuszczaniu skóry głowy.

Chłodzące działanie mięty wykorzystuje się w łagodzących balsamach po opalaniu. Ponieważ mentol działa ściągająco i ujędrniająco, dodawany jest też do kosmetyków antycellulitowych i poprawiających ujędrnienie skóry. Wykorzystuje się go również w kremach i maseczkach do twarzy. Olejek miętowy dodawany jest do pielęgnacyjnych pomadek do ust, pomagających pozbyć się suchości i spierzchnięcia. Dzięki niemu usta są odżywione, nawilżone i miękkie.

Mięta wykorzystywana jest też do produkcji odświeżaczy i balsamów do stóp. W tym przypadku nie tylko niweluje przykry zapach i działa antybakteryjnie, ale daje też uczucie chłodu i pozwala pozbyć się opuchlizny. Poprawia krążenie krwi dzięki czemu nogi stają się lżejsze i ustępuje ból.

Kuchnia pachnąca miętą

Mięta jest dość wszechstronna w kuchni. Pasuje zarówno do dań wytrawnych jak i słodkich. Bardzo dobrze komponuje się z rybami i innymi mięsami. W przypadku ryb doceniana jest za to, że nie tylko podkreśla ich smak, ale również pomaga pozbyć się charakterystycznego zapachu ryby. Miętę możemy dodawać do panierek lub różnego rodzaju farszów. Mięta świetnie pasuje do twarogu. Dodanie kilku listków do serka wiejskiego wzbogaci jego smak. Ja osobiście bardzo lubię dodawać miętę do twarogu, który wykorzystuję jako farsz do pierogów lub naleśników na słodko.

I właśnie mięta w wersji słodkiej, jest kojarzona przez większość osób. Najczęściej jej świeże listki dodajemy do lodów i innych deserów. Mięta często wykorzystywana jest w kremach do przekładania tortów czy dekorowania babeczek. Ciekawie też smakują miętowe ciasteczka i batoniki. Oczywiście mięta idealnie komponuje się z czekoladą. Sama uwielbiam czekoladki z nadzieniem miętowym. Miętę często wykorzystuje się do produkcji orzeźwiających i poprawiających oddech cukierków i gum do żucia. Świeże listki mięty uatrakcyjniają sałatki, zwłaszcza owocowe.

Orzeźwiający zapach, smak i kolor mięty zachęca nas do wykorzystywania jej jako dodatku do różnego rodzaju napojów. Pasuje nie tylko do wspomnianej wcześniej gorącej herbaty, ale i do zimnych, chłodzących napojów. Już kilka listów mięty wrzucone do zwykłej wody mineralnej sprawia, że chętniej wypijamy taką wodę. Mięta w napojach bardzo lubi towarzystwo cytryny i limonki oraz kostek lodu. Coraz częściej miętę wykorzystuje się do pełnych zdrowia koktajli warzywnych lub owocowych.

Mięta na trawienie i odchudzanie

Do przygotowywania posiłków i napojów najczęściej wykorzystujemy świeże listki mięty, ale i suszone dobrze się tutaj sprawdzą. Jednak to właśnie świeże listki często są ozdobą naszych posiłków. W dodatku taką, której nie powinniśmy odsuwać na brzeg talerza. Przeżucie świeżej mięty po posiłku wspomaga trawienie, zwłaszcza gdy zjedliśmy obfity i ciężkostrawny posiłek.

Łatwiejsze trawienie wspomaga też odchudzanie, przyspieszając metabolizm. Pobudzone do działania jelita, zapobiegają zaparciom i dają uczucie lekkości. Organizm szybciej pozbywa się niepożądanych składników i szybciej spalamy dodatkowe kalorie, również te z deserów. Łatwiej też wchłaniamy niezbędne składniki odżywcze z pokarmów. Warto tu dodać, że mięta jest bogata zarówno w węglowodany jak i białka, które są niezbędne w funkcjonowaniu organizmu.

Miętę łatwo hodować w domu lub ogrodzie

Mięta to roślina wieloletnia i jest dość odporna na mrozy. Dziko rosnącą miętę można znaleźć na łąkach i polach, ale coraz częściej mięta jest wybierana, jako roślina do uprawy w domu lub ogrodzie. Bardzo łatwo pozyskać ją ze szczepek, które można ukorzenić w wodzie. Mięta puszcza dużo nowych pędów, które wystarczy zasypać ziemią, żeby same się ukorzeniły.  

Musimy jednak pamiętać, że mięta zachowuje się trochę jak chwast i bardzo szybko się rozrasta. Jeśli chcemy, żeby mięta nie zajęła całego ogrodu, warto posadzić ją w dużym wiadrze lub innym pojemniku, tak żeby jej korzenie nie mogły się dalej przedostać. Hodując miętę w doniczce, pamiętajmy, że jej bryła korzeniowa ciągle się powiększa i mięcie może być za ciasno. Warto przynajmniej raz w roku przesadzić miętę do większej doniczki lub rozdzielić korzenie do dwóch mniejszych doniczek. 

Od kiedy próbuję hodować zioła w doniczkach, zawsze staram się, żeby mięta rosła w przynajmniej jednej doniczce. I chociaż to zioło, które łatwo się rozrasta, to jednak zauważyłam, że jak większość roślin, zimą nie chce rosnąć. W jednym ze wpisów pokazywałam jak przeważnie wygląda mój ziołowy zimowy ogródek. Dlatego kiedy zimą mam ochotę na herbatę ze świeżą miętą, zrywam kilka maleńkich gałązek i w całości wrzucam je do szklanki.

Przeciwskazania i zalety stosowania mięty

Chociaż mięta pomaga na wiele dolegliwości, to jednak nie wszyscy powinni ją stosować bez ograniczeń. Nie zaleca się stosowania mięty w przypadku niemowląt i małych dzieci.  Szczególnie powinny uważać na nią też kobiety w ciąży i karmiące piersią. Może być niebezpieczna dla osób chorujących na cukrzycę, ponieważ obniża poziom stężenia glukozy we krwi. 

Ponieważ mięta ma jednak więcej zalet niż ewentualnych skutków ubocznych, zdecydowałam się przybliżyć ją właśnie u schyłku lata. Tak trochę wbrew powszechnej opinii, że mięta kojarzy się z latem. Chciałam pokazać, że koniec lata nie musi końcem stosowania mięty. Przecież wiele jej właściwości sprawdzi się właśnie zimą. Mam tu na myśli przeziębienie i katar. A jej pomoc w trawieniu czy problemach ze skórą jest nam potrzebna przez cały rok. Nie odkładajmy więc mięty do przyszłego lata, tylko korzystajmy z niej przez wszystkie pory roku.

Ana