Dziurawiec – kartka z zielnika. Ale po co i z czym to się je?

Ziele świętojańskie z dziurawymi listkami

Parę dni temu obchodziliśmy Noc Świętojańską, która między innymi kojarzona jest z różnymi ziołami. Według tradycji zbiera się wtedy zioła i kwiaty, aby ozdabiać nimi domy i robić wianki puszczane na wodę. Noc Świętojańska obchodzona jest w wigilię św. Jana Chrzciciela, z którym kojarzony jest bardzo cenny dziurawiec. Zioło to zakwita właśnie w okolicy obchodzonego 24 czerwca święta Świętego Jana Chrzciciela i dlatego nosi również potoczną nazwę ziele świętojańskie. Dziurawiec zwany również pospolitym rośnie na terenie całego kraju. Często wybiera łąki, obrzeża dróg i pól, chętnie rośnie w pełnym słońcu. “Zioła lubiące słońce w ogrodzie, na balkonie, parapecie i łące”. Chociaż dziurawiec występuje dość powszechnie, na potrzeby przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego pozyskuje się go z upraw. 

Najbardziej znaną nazwę, czyli dziurawiec, zioło to zawdzięcza drobnym prześwitom wyglądającym jak dziurki na małych listkach. Prześwity te wyglądają trochę tajemniczo i posiadają zbiorniczki związków eterycznych, dzięki którym dziurawiec ma wiele cennych właściwości. Dziurawiec kwitnie pięknymi żółtymi kwiatami i to one są surowcem wykorzystywanym w farmacji i kosmetyce. Kwiaty i liście dziurawca roztarte w dłoniach wydzielają czerwony sok, który wykorzystywany jest jako naturalny barwnik. Te charakterystyczne cechy dziurawca pomogą odróżnić go od innych dziko rosnących roślin  i uchronią nas przed pomyłką, gdybyśmy chcieli samodzielnie zbierać dziurawiec. “Dzikie zioła podobne z wyglądu do innych dzikich roślin”. 

Zdrowotne właściwości dziurawca

Dziurawiec dzięki wspomnianym olejkom eterycznym i barwnikowi – hiperycynie posiada wiele cennych właściwości. Wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwzapalne. Właściwości dziurawca wykorzystywane są w medycynie. Najczęściej dziurawiec kojarzony jest z leczeniem depresji i obniżonego samopoczucia. 

Ponadto dziurawiec wykorzystuje się w preparatach na trawienie i łagodzenie niestrawności. Zioło to skutecznie wspiera także układ moczowy i oddechowy. Właściwości dziurawca przydają się też w przypadku stosowania zewnętrznego. Pomagają leczyć rany i przyspieszają regenerację skóry. Dlatego dziurawiec można spotkać również w kosmetykach.

Trzeba jednak wiedzieć, że najcenniejszy składnik dziurawca, czyli hiperycyna nie rozpuszcza się w wodzie. Dla efektywnego działania potrzebuje oleju lub alkoholu. Dlatego w farmacji stosuje się nalewki i olejek z dziurawca. Można też spotkać wyciągi, maści i tabletki z dodatkiem dziurawca. Napar z dziurawca najlepiej sprawdzi się w przypadku problemów trawiennych oraz do stosowania zewnętrznego np. w postaci okładów. 

Dziurawiec na układ pokarmowy i moczowy

Dziurawiec to zioło, które skutecznie wspiera trawienie. Jeśli wybieramy się na imprezę, na której spodziewamy się dużej ilości ciężkostrawnego jedzenia, warto przedtem wypić napar z dziurawca. Przygotujemy w ten sposób układ trawienny i pobudzimy wątrobę do pracy, by łatwiej poradziła sobie z trawieniem. Dziurawiec wspiera produkcję żółci potrzebnej do prawidłowego trawienia. Dzięki działaniu rozkurczowemu łagodzi bóle brzucha związane z dolegliwościami żołądkowymi. Skutecznie zapobiega niestrawnościom oraz ogranicza wzdęcia i zgagę. 

Przeciwzapalne działanie dziurawca łagodzi stany zapalne błony śluzowej jelit i żołądka. Dziurawiec na trawienie i problemy żołądkowe stosuje się w postaci naparów, tabletek i kropli żołądkowych. Napar z dziurawca jest też polecany w przypadku braku apetytu. Borykając się z brakiem apetytu lub gdy chcemy go ograniczyć możemy skorzystać też z innych ziół. “Zioła na apetyt zwiększające i zmniejszające łaknienie”.

Dziurawiec polecany jest także na problemy z układem moczowym. Działając moczopędnie wspiera nerki pomagając oczyszczać organizm z toksyn i zbędnych produktów przemiany materii. Wpływa to korzystnie na poprawę metabolizmu i pomaga zapobiegać powstawaniu kamieni nerkowych. Ponadto dziurawiec dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym zwalcza łagodne infekcje układu moczowego. Bardzo dobrze sprawdza się w przypadku zapalenia pęcherza moczowego. Toksyny są usuwane z organizmu głównie wraz z moczem, dlatego ważne jest aby układ moczowy działał prawidłowo. Pomocne w tym mogą być też inne zioła. “Zioła moczopędne i oczyszczające, przyspieszające metabolizm”. 

Dziurawiec na leczenie ran i bolące stawy

Dziurawiec wykorzystuje się też zewnętrznie. Wykazuje on właściwości przeciwzapalne, dezynfekujące i ściągające. Ponadto działa przeciwbólowo i kojąco na skórę przynosząc ulgę. Dlatego często wykorzystuje się go do leczenia trudno gojących się ran. Może być używany do przemywania ran i robienia przynoszących ulgę okładów. W tym celu warto zastosować napar z dziurawca. Właściwości dziurawca pomagają też zmniejszyć opuchliznę wywołaną urazem. 

Dziurawiec sprawdza się w leczeniu stłuczeń, siniaków i skaleczeń. Dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym bardzo dobrze poradzi sobie też w przypadku trudniej gojących się ran, ropni i owrzodzeń. Przyspiesza gojenie i regenerację skóry. “Zioła na urazy – siniaki, skaleczenia, oparzenia i ukąszenia”.

Chociaż dziurawiec może powodować oparzenia słoneczne, jego właściwości wykorzystuje się także do leczenia oparzeń i odmrożeń. Pomocne tu będzie przeciwbólowe, nawilżające i regenerujące działanie dziurawca. Do stosowania zewnętrznego warto wykorzystać napar, maści i olejki z dziurawca. Dziurawiec jest też często składnikiem maści na zapalenie stawów. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym, przeciwbólowym i regeneracyjnym przynosi ulgę i poprawia sprawność stawów. ponieważ ból stawów potrafi nas unieruchomić polecam poznać jeszcze inne “Zioła na stawy – regenerujące napary, okłady i kąpiele”.  

Dziurawiec w kosmetykach do pielęgnacji skóry

Dziurawiec dzięki antyoksydantom spowalniającym starzenie się organizmu wykorzystuje się także w kosmetykach. Przydaje się tu też regenerujące, nawilżające i antybakteryjne działanie dziurawca. Ze względu na te właściwości ziele dziurawca polecane jest do pielęgnacji skóry trądzikowej. Przyspiesza gojenie wyprysków i zapobiega powstawaniu blizn potrądzikowych. Dziurawiec często jest też składnikiem kremów regenerujących, polecanych głównie do skóry dojrzałej. Redukuje oznaki starzenia i wygładza zmarszczki mimiczne. Sprawdza się także w przypadku skóry suchej i wrażliwej, bo działa na nią kojąco i nawilżająco dając uczucie komfortu.

Dziurawiec można spotkać również w kosmetykach na rozstępy. Uszczelniając naczynia krwionośne i regenerując skórę ogranicza powstawanie świeżych rozstępów. Zmniejsza też widoczność starszych rozstępów i innych blizn. W tym celu najczęściej używa się maceratu z dziurawca. “Zioła na skórę – naturalnie piękna, promienna twarz i ciało”.

Kto i kiedy nie może stosować dziurawca?

Stosując dziurawiec trzeba pamiętać, że jest on ziołem fotouczulającym. Dzięki hiperycynie zwiększa wrażliwość na promienie ultrafioletowe. Stosując preparaty z dziurawca należy unikać promieni słonecznych i opalania w solarium. Warto też pamiętać o fotouczulającym działaniu dziurawca gdy czeka nas leczenie laserem. Stosując dziurawiec i wystawiając się na promienie ultrafioletowe możemy narazić się na przebarwienia i plamy na skórze. Szybciej też narazimy się na oparzenia słoneczne. Szczególnie powinny uważać osoby z jasną karnacją i skórą wrażliwą na promienie słoneczne.

Dziurawiec jest bezpiecznym ziołem, ale nie każdy może go stosować. Unikać go powinny kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także dzieci do 12 roku życia. Ponadto dziurawiec nie powinien być łączony z lekami, ponieważ wykazuje dość silną interakcję z niektórymi z nich. Dotyczy to między innymi leków przeciwzakrzepowych i przeciwnowotworowych. Dziurawiec może też osłabić działanie leków antykoncepcyjnych. Istotne jest też to, że chociaż dziurawiec pomaga poprawić nastrój i jest wykorzystywany w leczeniu depresji, to nie może być łączony z lekami przeciwdepresyjnymi, bo zaburza ich działanie i może wywołać niebezpieczne skutki uboczne. 

Jeśli przyjmujemy jakieś leki lub nie jesteśmy pewni, czy dziurawiec jest dla nas bezpieczny, powinniśmy skonsultować z lekarzem. Nie tylko dziurawiec stosowany nieumiejętnie może być niebezpieczny. Musimy pamiętać, że zioła działają jak leki i nie możemy stosować ich bez umiaru. Wspominam o tym zawsze gdy opisuję różne właściwości ziół. “Zioła mogą być niebezpieczne – kiedy i na które należy uważać?”.

Jadalne kwiaty dziurawca jako ozdoba

Powinnam jeszcze poruszyć kwestię jedzenia dziurawca, bo na to wskazuje końcówka tytułu artykułu, który jest podobny w przypadku opisywanych w zielniku ziół. Wprawdzie dziurawiec można spożywać w postaci naparów, nalewek i tabletek. Jednak nie wykorzystuje się go w kuchni jako składnika potraw. Piękne i jadalne żółte małe kwiatki mogą być ozdobą i ciekawym dodatkiem do dań, np. sałatek i deserów. W tym celu sprawdzą się też młode, drobne listki dziurawca.

Spotykając dziurawiec w naturalnym środowisku, zauważam jego bardziej szlachetny wygląd, odróżniający go od innych dzikich ziół. Dzięki temu wydaje się, że dziurawiec jest jednym z najzdrowszych ziół. Jednak wygląd to nie wszystko, bo jest wiele niepozornych ziół, które posiadają o wiele więcej cennych właściwości jak np. mniszek lekarski. “Mniszek lekarski – kartka z zielnika. Ale po co i z czym to się je?”.

Nie skupiając się na wyglądzie powinniśmy doceniać zdrowotne właściwości dziurawca, wspierające nie tylko nasze ciało, ale także umysł. To dzięki dziurawcowi skutecznie możemy odpędzić smutki i większą energią czerpać z tego co przynosi każdy nowy dzień. Pamiętajmy tylko, by stosować go ostrożnie, czerpiąc same korzyści.

Ana