Musztarda, ketchup, majonez – a Ty co wybierasz?

Musztarda, ketchup, majonez – dodatki dodające smaku

Rozpoczął się sezon grillowy i coraz częściej na naszych podwórkowych stolikach gości musztarda, ketchup, majonez. Te “kolorowe” dodatki potrafią urozmaicić zarówno zwykłą kiełbasę jak i inne bardziej wytrawne posiłki. Musztarda, ketchup, majonez to najpopularniejsze z zimnych dodatków przyprawowych używanych w naszym kraju. Nie wszystkim jednak kojarzą się ze zdrowiem i dobrą dietą. Może to ze względu na potrawy z którymi są łączone, bo przecież musztarda, ketchup i majonez to również popularne dodatki do frytek, pizzy i innych fast-foodów, po które sięgamy niezależnie od pory roku. 

Często wydaje nam się, że są tak samo niezdrowe i kaloryczne jak jedzone z nimi hamburgery, czy tosty. Sama kilka razy widziałam jak ktoś kupował ociekającą żółtym serem zapiekankę i prosił bez majonezu szepcząc, że zbyt kaloryczny. Myślę, że wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że musztarda, ketchup, a nawet obarczony złą sławą majonez są zdrowe i warto po nie sięgać. Dodatki jedzone z umiarem nie tylko dodadzą smaku i koloru potrawom, ale również nam przyniosą wiele korzyści. Natomiast jedzone z nadmiarem mogą zdominować smak potrawy i wtedy to ona stanie się dodatkiem. Dotyczy to zwłaszcza musztardy, ketchupu i majonezu przyprawionych na ostro. 

Tym razem przybliżę najczęściej wybierane zimne dodatki do potraw, by pomóc podjąć właściwy wybór. Często kierujemy się smakiem, ale lubimy też eksperymentować i łączyć smaki, mieszając np. ketchup z majonezem. Muszę przyznać, że mi też takie połączenie pasuje i często je wybieram. Jeśli jednak komuś nie odpowiadają powyższe popularne dodatki, może sięgnąć po chrzan, ćwikłę z chrzanem, czy żurawinę. Tym dodatkom nie można zarzucić niczego złego, bo ich właściwości bardzo korzystnie wpływają na nasze zdrowie. Chociaż trzeba przyznać, że te dodatki nie pasują do fast-foodów.

Musztarda ułatwia trawienie i odchudzanie

Musztarda produkowana jest z ziaren gorczycy i występuje w wielu rodzajach, które różnią się zarówno smakiem jak i wyglądem. Niektóre musztardy mają gładką wręcz kremową konsystencję, inne są lekko “szorstkie”, a jeszcze inne zawierają prawie całe ziarna gorczycy. Zależy to od stopnia zmielenia ziaren. Musztarda może być łagodna, ostra lub nawet bardzo ostra. Jej smak zależy od rodzaju gorczycy wykorzystywanego do produkcji oraz przypraw i dodatków np. imbiru, kurkumy i chrzanu. Niektóre rodzaje musztardy wzbogaca się miodem, by nadać musztardzie lekkiej słodyczy i łagodności. Miód dodany do musztardy podnosi nie tylko walory smakowe, ale również korzystnie wpływa na zdrowie. 

Musztarda między innymi dzięki gorczycy zawiera wiele witamin i składników mineralnych: żelazo, wapń, fosfor, selen, magnez i cynk. Działa przeciwbakteryjnie i lekko rozgrzewająco. Jest polecana osobom z nadciśnieniem, ponieważ potrafi obniżyć ciśnienie tętnicze krwi. Oprócz gorczycy i przypraw dobra, zdrowa musztarda zawiera ocet jabłkowy lub spirytusowy. Musztarda nie powinna zawierać konserwantów i zagęstników. Dobrze byłoby też, gdyby nie zawierała cukru. 

Musztarda to jeden z dodatków, po który możemy śmiało sięgać. Szczególnie powinny wybierać ją osoby na dietach odchudzających. Musztarda jest najmniej kaloryczna ze wszystkich poprawiających smak dodatków. Rozgrzewające działanie musztardy, pomaga też szybciej spalić tkankę tłuszczową. W tym przypadku lepiej sprawdzi się musztarda ostra. Ponadto gorczyca, czyli główny składnik musztardy ma zbawienny wpływ na odchudzanie. Ułatwia trawienie, zapobiega zaparciom i przyspiesza metabolizm. Gorczyca jest też bogata w błonnik, który na dłużej zapewnia uczucie sytości. Dodatkowo w gorczycy jest też całkiem sporo białka, które ułatwia odchudzanie. Gorczyca zawiera też cenne kwasy tłuszczowe omega 3, poprawiające wzrok, pamięć i pracę serca. Musztarda z powodzeniem może zastąpić kaloryczny majonez i również bardzo dobrze pasuje do jajek, zwłaszcza ta w wersji łagodniejszej.

Ketchup – dodatek ze zdrowym likopenem

Głównym składnikiem ketchupu są pomidory, które już same w sobie są bardzo zdrowe. Zawierają między innymi potas, poprawiający pracę serca i nerek. W pomidorach znajdziemy też dużo witamin C, A, E oraz składniki mineralne: fosfor, cynk, żelazo, magnez, sód i miedź. Pomidory zawierają też likopen, który jest naturalnym barwnikiem oraz cennym przeciwutleniaczem, spowalniającym starzenie się organizmu.

Większość produktów traci swoje właściwości po przetworzeniu. W przypadku ketchupu, przy którego produkcji pomidory poddawane są obróbce cieplnej, nie dochodzi do utraty właściwości. Pomidory to jedne z niewielu produktów, które zachowują witaminy i składniki mineralne nawet po przetworzeniu. Dodatkowo zdrowy likopen łatwiej przyswaja się właśnie po przetworzeniu i znajdziemy go więcej w gotowym ketchupie niż w surowych pomidorach. To między innymi ze względu na likopen ketchup jest bardzo zdrowym dodatkiem. Likopen zapobiega zawałom serca, wylewom oraz cukrzycy. Chroni też przed chorobami nowotworowymi i neurologicznymi. 

Dobry, zdrowy ketchup powinien zawierać jak najwięcej pomidorów. Do poprawy smaku ketchupu i nadania mu ostrości wykorzystuje się przyprawy. Ketchup również występuje w różnych stopniach ostrości. Oprócz przypraw w ketchupie mogą znajdować się też przeciery warzywne lub zioła podnoszące walory smakowe oraz zdrowotne ketchupu. Producenci coraz chętniej wymyślają nowe smaki, wykorzystując zdrowe dodatki np. czosnek i cebulę. Często też do poprawy smaku ketchupu wykorzystuje się sok jabłkowy, który zastępuje cukier i dodaje kwaskowatości zastępując kwas cytrynowy. Do ketchupu dodaje się też ocet jabłkowy lub spirytusowy. 

Ketchup jest bardzo zdrowy, ale ten kupny bardzo często zawiera konserwanty. W niektórych sklepach można kupić zdrowszą wersję ketchupu, który został poddany pasteryzacji, zastępującej konserwanty. Taki ketchup występuje w opakowaniach szklanych. W ketchupie należy unikać też wzmacniaczy smaku i aromatu oraz substancji zagęszczających i stabilizujących. Niewskazany w ketchupie jest również syrop glukozowo-fruktozowy. 

Majonez to nie tylko kalorie

Majonez bardzo często uważany jest za najmniej zdrowy z dodatków poprawiających smak potraw. Ale gdy przyjrzymy mu się bliżej zobaczymy, że i on jest bardzo wartościowy. Głównymi składnikami majonezu są żółtka jajka, olej rzepakowy, musztarda, ocet i woda. W składzie majonezu powinniśmy unikać konserwantów i zagęstników. Najgorsza w majonezie jest sól wapniowo-disodowa zapobiegająca jełczeniu i rozwarstwianiu się majonezu. Należy unikać też gumy ksantanowej i skrobi modyfikowanej. Dobry majonez nie powinien również zawierać suszu jajecznego oraz barwników i aromatów. Może warto więc zrobić własny, domowy i zdrowy majonez.

Majonez jest najbardziej kaloryczny z wybieranych dodatków urozmaicających nasze posiłki. W dodatku lubimy jego smak i często przesadzamy z jego ilością, chociaż niektórzy unikają go z obawy przed nadmiarem kalorii. Ze względu na kaloryczność majonez jest najmniej polecany, zwłaszcza osobom borykającym się z dodatkowymi kilogramami. Jeśli jednak ograniczymy się do kilku łyżek majonezu tygodniowo, nie wpłynie on niekorzystnie na naszą wagę. Majonez może znacząco poprawić smak sałatki, zachęcając do jej zjedzenia. Sama używam majonezu przygotowując moją ulubioną oczyszczającą sałatkę z sałaty lodowej.

Za kaloryczność majonezu najbardziej odpowiedzialny jest tłuszcz zawarty w oleju. Musimy jednak pamiętać, że tłuszcz jest jednym z niezbędnych składników pokarmowych i razem z białkami i węglowodanami, zapewnia zbilansowaną dietę. Więcej na temat tłuszczu pisałam w “Tłuszcze w pożywieniu – czy naprawdę trzeba ich unikać”. Ważne jest też to, że tłuszcz pomaga przyswajać witaminy. Niektóre z nich takie jak A, E, D i K nie wchłoną się bez pomocy tłuszczu. Dlatego jeśli chcemy wykorzystać wszystkie witaminy z sałatki, nie obawiajmy się majonezu. A sam majonez też dostarczy nam witamin A, E i K oraz składników mineralnych takich jak sód, potas, fosfor, wapń, żelazo i cynk.

Chrzan – ostry smak pełen zdrowia

Chrzan chociaż mniej popularny, jest również świetnym zimnym dodatkiem do potraw. Pasuje zarówno do mięs i wędlin, jak i do jajek. Wprawdzie nie pasuje do fast-foodów i frytek, dlatego nie zobaczymy go w takich lokalach. Często jednak jest serwowany jako dodatek do obiadu w restauracjach, chociaż przeważnie występuje w wersji z buraczkami, czyli jako ćwikła. 

Świeżo starty chrzan jest najzdrowszy i najsmaczniejszy. Ma wiele zdrowotnych właściwości, ułatwia trawienie, zapobiega kamicy nerkowej i podnosi odporność organizmu. W chrzanie znajdziemy witaminy C, E, A oraz te z grupy B. Dodatkowo chrzan to źródło składników mineralnych takich jak potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo i siarka. Chrzan posiada też właściwości antybakteryjne i antywirusowe oraz zapobiega powstawaniu pleśni. 

Smak chrzanu może być czasem zbyt ostry, ale wystarczy opłukać go wrzątkiem lub lekko podgrzać. Można też korzeń chrzanu przed utarciem zanurzyć w mleku. Do startego chrzanu dodaje się olej rzepakowy i ocet spirytusowy. Lepiej jednak do zakwaszania chrzanu używać soku z cytryny. Do smaku dodaje się również sól i cukier. Coraz częściej do chrzanu dodawane są jabłka i żurawina, ale nadal najbardziej popularnym dodatkiem są buraczki.

Producenci chcąc złagodzić smak i rozjaśnić odcień chrzanu dodają do niego mleko w proszku. Nie jest to jednak najlepszy składnik chrzanu. Oprócz mleka w proszku powinniśmy unikać aromatów, zagęstników, konserwantów oraz przeciwutleniaczy. Dlatego lepiej samemu zetrzeć chrzan na tarce z małymi oczkami, chociaż trzeba się przy tym napłakać. Jeśli zastanawiacie się jaką tarkę kuchenną wybrać to zapraszam do “Tarka do warzyw – wielofunkcyjna, czy najzwyklejsza płaska?”.

Ćwikła z chrzanem dla zdrowia i smaku

Jeśli wiemy już jaką tarkę kuchenną wybrać, możemy zabrać się ścieranie buraczków, które dodamy do naszego chrzanu. W ten sposób powstanie nam zdrowa ćwikła jeszcze bogatsza w składniki mineralne i witaminy. Buraki to bardzo cenne warzywa korzeniowe, więcej na ich temat pisałam w “Warzywa korzeniowe – smaczne, zdrowe, kolorowe”, dlatego dzisiaj małe przypomnienie wiadomości.

Czerwone buraki to cenne źródło składników mineralnych: wapnia, sodu, żelaza, cynku i magnezu. Oprócz witamin C, E, A, K zawierają też kwas foliowy czyli witaminę B9. Buraki mają działanie zasadotwórcze, dlatego polecane są przy chorobach wrzodowych układu pokarmowego. Ponadto buraki mają działanie detoksykujące i pomagają wypłukać z organizmu kwas moczowy, który może prowadzić do zapalenia stawów. Oczyszczając organizm, przyspieszają metabolizm ułatwiając odchudzanie. 

Buraczki dodane do chrzanu łagodzą jego smak i dodają intensywnego koloru, poprawiając wygląd. Jest to ważne ponieważ “Jemy oczami, czyli niech się dzieje na talerzu”. Musimy jednak pamiętać, że ćwikła z chrzanem namoczonym w mleku będzie miała różowy, lekko mleczny kolor, który nie wygląda zbyt zdrowo i apetycznie. Może więc zamiast moczyć chrzan w mleku dodać więcej buraków, które łagodzą smak i nadadzą piękną barwę naszej  ćwikle. Dla poprawienia smaku można dodać też sok z cytryny, winne jabłko oraz zioła i przyprawy. 

Na szczęście producenci nie psują za często ćwikły z chrzanem, ale decydując się na jej zakup sprawdzajmy skład. Najlepszy jest oczywiście ten najprostszy, nie zawierający niezrozumiałych dla nas nazw. Zarówno chrzan i buraczki to samo zdrowie, więc nie potrzebują polepszaczy.

Słodka żurawina na wzmocnienie odporności

A może wybierzmy żurawinę? Wprawdzie w naszej kuchni nie jest zbyt popularna jako dodatek do wytrawnych potraw i nadal jest pewnego rodzaju nowinką. Jej słodki smak kojarzy się bardziej z deserami i owsiankami, ale żurawina chociaż jest słodka bardzo dobrze pasuje do różnego rodzaju mięs. Bardzo dobrze sprawdza się w połączeniu z drobiem i dziczyzną. Słodycz żurawiny pasuje również do serów, zwłaszcza pleśniowych, no i oczywiście oscypka..

Żurawina to nie tylko atrakcyjny dodatek do dań, ale także wiele zdrowia, które zapewniają witaminy C, A i z grupy B oraz mikroelementy: żelazo, wapń, magnez, potas i fosfor. Wszystkie te składniki podnoszą odporność organizmu i to właśnie z odpornością najczęściej kojarzy się żurawinę. Żurawina wykorzystywana jest też w przypadku przeziębienia, ponieważ działa przeciwgorączkowo i wzmacnia osłabiony chorobą organizm. Działając moczopędnie wspiera nerki i cały układ moczowy. Ponadto wypłukuje z organizmu toksyny przyspieszając przemianę materii. Żurawina korzystnie wpływa też na pracę serca, obniża poziom złego cholesterolu zapobiegając chorobom układu krwionośnego, takim jak miażdżyca. Spożywanie żurawiny zaleca się również osobom narażonym na wrzody żołądka.

W podstawowej wersji żurawina jako dodatek do mięs i serów to tylko świeże lub suszone owoce żurawiny, cukier trzcinowy i woda. Można wprawdzie trochę ją urozmaicać, ale lepiej by były to tylko zdrowe dodatki, bo po co psuć to co żurawina ma nam do zaoferowania.

Chociaż kiełbasa, parówka, szynka, czy inne pieczone mięsa bardzo często same w sobie są pyszne, to jednak lubimy trochę podkręcać ich smak sięgając po musztardę, ketchup, majonez. Dodatki te dodają pikanterii i czynią dania ciekawszymi. Nawet pospolity fast-food, frytki, czy pizza jedzone bez smakowych dodatków, wydają się mniej atrakcyjne. Gotowane jajka, sery żółte i pleśniowe też z dodatkami smakują o wiele lepiej. Oczywiście to rzecz gustu i może wolisz naturalny smak potraw. A może teraz wiedząc, że musztarda, ketchup, majonez są zdrowe, chętniej po nie sięgniesz. No to co wybierasz?

Ana