Anyż gwiaździsty – aromatyczna przyprawowa gwiazdka

Przyprawowa gwiazdka Świąt Bożego Narodzenia

Mróz, śnieg za oknem i świąteczna atmosfera sprawiają, że ze sklepowych półek szybciej znika anyż gwiaździsty. Tą kojarzoną głównie z zimą aromatyczną i rozgrzewającą przyprawę w kształcie gwiazdki przypominamy sobie szczególnie okolicy Świąt Bożego Narodzenia. Jej piękny i ciekawy kształt wykorzystywany jest także jako dekoracja. Anyż gwiaździsty może zdobić nie tylko zimowe herbaty, ale jest też często dodawany do nie tylko świątecznego potpourri. Bardzo dobrze sprawdza się w tej roli, bo nie tylko zdobi, ale również rozsiewa wokół, piękny, ciepły i charakterystyczny aromat. Ponieważ wiele osób kojarzy anyż gwiaździsty tylko z tym co już opisałam, postanowiłam bliżej opisać jego właściwości oraz zastosowanie. 

Anyż pochodzi z dwóch różnych roślin

Na początek muszę napisać, że istnieją dwa rodzaje anyżu, które często są mylone. Tym razem w kategorii Dieta ONZ opiszę anyż gwiaździsty, który jest bardziej przyprawą wykorzystywaną w posiłkach. “Przyprawy w diecie – wykorzystaj ich odchudzającą moc!”.

Przy innej okazji opiszę anyż biedrzeniec zwany również anyżkiem, który jest przyprawą i cennym ziołem. Trafi więc na kartki mojego zielnika w kategorii Ziołowe Rozczarowanie. Wspomnę tylko krótko, że nasiona anyżu biedrzeńca są małe i przypominają owoce kopru lub kminku. A nas interesują większe i charakterystyczne gwiazdki wypełnione nasionami anyżu gwiaździstego.

Anyż gwiaździsty to owoc drzewa badian, które rośnie głównie w Azji i zalicza się roślin wiecznie zielonych. Cenne nasiona anyżu znajdują się w pięknych łupinach przypominających ciemnobrązowe, regularne, ośmioramienne gwiazdki. Zdarzają się jednak gwiazdki o mniejszej lub większej ilości ramion, o różnej długości i rozłożystości. Same nasiona anyżu znajdujące się w gwiazdkach są jasnobrązowe, kuliste i lekko błyszczące. Chociaż wyglądają jakby zaraz miały wypaść, dość mocno trzymają się gwiazdkowych łupinek.

Na co pomaga anyż gwiaździsty?

Owoce anyżu zawierają olejki eteryczne, a szczególnie anetol, który wykazuje właściwości przeciwbólowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Anetol działa też wiatropędnie, ograniczając wzdęcia i gazy. Właściwości te wspierają układ pokarmowy, ułatwiają trawienie i przyspieszają przemianę materii. Dodatkowo anyż działa moczopędnie, zapobiegając kamicy nerkowej. Wszystko to wpływa korzystnie na szybsze pozbywanie się toksyn z organizmu oraz przyswajanie składników odżywczych dostarczanych z pożywieniem. Anyż skutecznie pomaga również ograniczać nudności, spowodowane niestrawnością i poprawia apetyt. Ponadto posiada właściwości rozkurczające, co jest pomocne przy bólach mięśni gładkich.

Dzięki olejkom eterycznym, które są również przeciwutleniaczami anyż zapobiega wielu chorobom i wspiera układ odpornościowy. Jest bardzo pomocny w przypadku przeziębienia, ponieważ zwalcza drobnoustroje ograniczając rozwój choroby. Działając wykrztuśnie i rozkurczowo łagodzi uporczywy kaszel i oczyszcza oskrzela. Ponadto anyż wykazuje właściwości przeciwbólowe, które pomagają łagodzić np. ból gardła. W przypadku przeziębienia ważne jest też odkażające działanie anyżu. Wszystkie te właściwości sprawiły, że anyż wykorzystuje się w przemyśle farmaceutycznym. Najczęściej dodaje się go do syropów na kaszel oraz tabletek i cukierków łagodzących ból gardła. Anyż często jest też składnikiem preparatów ułatwiających trawienie i łagodzących dolegliwości żołądkowe. 

Anyż gwiaździsty w kosmetyce

Przeciwutleniacze znajdujące się w anyżu ograniczają też starzenie się organizmu. Dlatego anyż wykorzystuje się również w przemyśle kosmetycznym. Najczęściej można spotkać go w kremach i innych produktach przeciwzmarszczkowych, bo regeneruje i ujędrnia skórę wygładzając zmarszczki. Przy okazji polecam przepis na anyżowy tonik. Anyż dedykowany jest również skórze trądzikowej. Tutaj wykorzystywane są też jego przeciwbakteryjne właściwości. Ponadto anyż pomaga ograniczać sebum i korzystnie poprawia wygląd skóry.

Aromat anyżu wykorzystuje się do produkcji preparatów do pielęgnacji jamy ustnej oraz niwelujących brzydki oddech. Anyż gwiaździsty można dodać też do relaksującej i aromatycznej kąpieli. Przy okazji przypomnę inny mój wpis, opisujący zioła wykorzystywane w kąpieli, które pomagają na różne dolegliwości. “Ziołowa kąpiel – zdrowy i aromatyczny relaks”.  Anyż dodaje się też do perfum oraz jako naturalny aromat do ekologicznych środków czystości. 

Anyż jest rośliną fotouczulającą, dlatego po jego zastosowaniu nie powinno się wystawić skóry na działanie promieni słonecznych lub opalać w solarium. Niewskazane są również laserowe zabiegi na skórę. Fotouczulające właściwości anyżu mogłyby doprowadzić do przebarwień skory lub innych niepożądanych reakcji skórnych.

Słodko korzenny smak anyżu

Anyż gwiaździsty to nie tylko ozdoba i kosmetyk, ale również przyprawa. W kuchni można używać całych aromatycznych gwiazdek, które oprócz smaku i aromatu zdobią potrawę. Jest to bardzo ważne, bo “Jemy oczami, czyli niech się dzieje na talerzu”. Jako przyprawy możemy też używać mielonych na proszek gwiazdek anyżu wraz z kulistymi owocami. Anyż gwiaździsty pasuje zarówno do dań wytrawnych jak do słodkich wypieków i deserów. 

Ta aromatyczna korzenna przyprawa może zastąpić inne przyprawy lub połączyć się z nimi. Anyż często występuje z goździkami, cynamonem, kardamonem, imbirem i gałką muszkatołową. Mocny słodko korzenny smak anyżu kojarzony jest ze smakiem lukrecji. Ze względu na intensywność anyżu trzeba uważać z jego ilością, by nie zdominował potrawy. W kuchni europejskiej stosuje się go raczej z umiarem i bardziej okazjonalnie, bo nie każdemu pasuje jego smak. Za to anyż często wykorzystywany jest w kuchni orientalnej, wchodzi np. w skład mieszanki 5 smaków. 

Anyż gwiaździsty w kuchni

Anyż gwiaździsty bardzo dobrze komponuje się z mięsami głównie pieczonymi i duszonymi. “Gotowane, smażone, pieczone – ciepło i zdrowo na żołądku”. Można dodawać go też do różnych zup i sosów. Pasuje też do warzyw między innymi buraków, marchwi, dyni i kapusty czerwonej. Sprawdza się też w daniach jednogarnkowych np. do bigosie. Anyż warto dodawać do dań ciężkostrawnych i tłustych, ponieważ przyspiesza trawienie. 

Anyż gwiaździsty sprawdza się także jako przyprawa do różnych ciast, głównie piernika, marchewkowego oraz jabłecznika. Pasuje też do czekolady, miodu i orzechów. “Orzechy są kaloryczne! – Tak, ale to niezbędne białko i tłuszcz”. Anyż gwiaździsty idealnie podkreśla smak owoców nadając im korzenną nutę. Sprawdza się zwłaszcza w połączeniu z cytrusami, ananasem oraz jabłkami i gruszkami. Dlatego często jest składnikiem dżemów i kompotów. Świetnie pasuje do kompotu z suszonych owoców, który gości na świątecznym stole. “Suszone owoce, to nie tylko cukier i kalorie”. Aromatem i smakiem anyżu gwiaździstego chętnie urozmaicamy herbatę, kawę i alkohol, a szczególnie grzane wino.

Rozgrzewająca, aromatyczna gwiazdka

Anyż gwiaździsty jak większość przypraw korzennych działa rozgrzewająco. Najbardziej odczujemy to pijąc ciepłe napoje herbatę, kawę, wino czy mleko z dodatkiem anyżu. Dlatego anyż gwiaździsty często wykorzystywany jest w porze zimowej i bardzo kojarzy się ze Świętami Bożego Narodzenia. Przygotowując sobie np. rozgrzewającą herbatę możemy oprócz anyżu dodać do niej imbir lub cynamon, które jeszcze bardziej spotęgują efekt rozgrzania. Taki napój będzie miał też wyjątkowy smak i aromat. 

Rozgrzewająca herbata z przyprawami korzennymi, nie tylko sprawi, że rozgrzejemy się w zimowy wieczór. Taka herbata rozgrzeje też obolałe mięśnie i zadziała rozkurczowo przynosząc ukojenie po wysiłku fizycznym. W tym przypadku przyda się także przeciwbólowe działanie anyżu i innych przypraw korzennych. Jakie zioła pomogą nam na obolałe mięśnie i stawy pisałam w “Ziołowa regeneracja mięśni i stawów po ciężkiej pracy”.

Rozgrzewające działanie anyżu i innych przypraw korzennych korzystnie wpływa też na odchudzanie, ponieważ pomaga zredukować tkankę tłuszczową. Idealny w tym przypadku jest “Cynamon – rozgrzewające odchudzanie, nie tylko od święta”. Anyż przyspieszający trawienie i poprawiający metabolizm również pomaga schudnąć. Chociaż musimy też pamiętać, że anyż poprawia apetyt, co może być zgubne dla naszej wagi. Jednak warto sięgnąć po anyż gdy zbytnio się przejemy, bo jego właściwości pomogą pozbyć się uczucia ciężkości. A co jeszcze przyda nam się w takiej sytuacji zwłaszcza, że przed nami Święta z bogato zastawionymi stołami pisałam w “Dieta oczyszczająca po przejedzeniu – jak poczuć się lekko?”. A skoro przed nami Święta, to może zainteresuje Was jak przejść przez nie bez zbytniej nadwyżki wagowej “Święta na diecie, czyli odchudzanie w trakcie różnych imprez”.

Przeciwwskazania do stosowania anyżu

Anyż gwiaździsty chociaż jest cenną przyprawą, może też być niebezpieczny. Szczególnie powinny uważać kobiety w ciąży, bo rozgrzewające działanie anyżu rozszerza naczynia włosowate co może doprowadzić do niekorzystnych krwawień. Z tego samego powodu nie powinny używać go osoby z wrzodami żołądka i dwunastnicy. Dla tych schorzeń niekorzystne będzie też to, że anyż zwiększa wydzielanie soków żołądkowych, co może podrażniać żołądek. Jeśli chcecie poznać inne niebezpieczne przyprawy zapraszam do “Szkodliwe przyprawy i ich zalety, które warto wykorzystać”.

Chociaż przyszłe mamy nie powinny używać anyżu, to już jako kobiety karmiące spokojnie mogą po niego sięgnąć. Anyż wzmaga laktację i poprawia kondycję osłabionej ciążą kobiety. Dzieci karmione mlekiem matki, która stosowała anyż są mniej narażone na bolesne kolki jelitowe.

Piękna aromatyczna gwiazdka to nie tylko ozdoba, ale też rozgrzewająca przyprawa, która doda charakterystycznego smaku naszym daniom. Myślę sobie, że wiele osób i tak zarezerwuje smak i aromat anyżu gwiaździstego na wyjątkowy czas Świąt Bożego Narodzenia, by nie spowszechniał i dodawał magii tym szczególnym dniom. Może jednak warto wprowadzać anyż gwiaździsty częściej do naszej diety? Nie wiem, zdecydujcie sami…

Ana