Sok, nektar, napój, syrop – poznaj różnice i wybieraj świadomie

Co różni sok, nektar, napój, syrop?

Lato to czas dojrzewania wielu owoców i warzyw, z których można zrobić zapasy na pozostałą część roku. Bardzo często są to zapasy w słoikach np. owocowe dżemy lub przetwory z warzyw. “Kiszone, konserwowe, marynowane – wybierz smak i zdrowie”. Ponieważ jest upalne lato, chce się pić i szukamy odpowiednich płynów, by ugasić pragnienie, postanowiłam przedstawić różnice jakie dzielą sok, nektar, napój, syrop, by kupowanie ich było bardziej świadome.

Wielu z nas błędnie myśli, że sok, nektar, napój, syrop to te same produkty, których nazwy stosowane są zamiennie. Niestety sok, nektar, napój, syrop to całkiem inne owocowe i warzywne przetwory w płynie, które różnią się nie tylko ceną. Często nie znając różnic podczas zakupów sugerujemy się wyglądem opakowania, marką lub ceną produktu. Niestety produkty te łatwo pomylić, bo pomysłowość producentów często osłabia naszą czujność i sprawia, że wybierając sok, nektar, napój, syrop nie robimy tego świadomie.

Błędem konsumentów jest też wybieranie produktów po sposobie pakowania. Często myślimy, że wartościowy produkt może być sprzedawany tylko w szklanych butelkach. A prawdą jest, że sok, nektar, napój, syrop mogą być pakowane zarówno w kartonowe opakowania, jak i w szklane oraz plastikowe butelki. 

Sok, nektar, napój, syrop kuszą opakowaniami

Producenci doskonale wiedzą, że mało konsumentów czyta etykiety i zwraca uwagę na skład produktów. Wykorzystują to przyciągając klientów atrakcyjnymi opakowaniami i rzucającymi się w oczy napisami. I tak widząc w sklepie karton ze zdjęciem ociekającej sokiem pomarańczy i napisem “soczysta pomarańcza” od razu czujemy jej smak i jesteśmy pewni, że właśnie ten produkt to naturalny sok, który ugasi nasze pragnienie. Do tego dochodzi atrakcyjna cena i już biegniemy do kasy.

Dopiero gdy chcemy ugasić pragnienie okazuje się, że pijemy jakąś wodę o ledwo wyczuwalnym smaku pomarańczy. Wtedy też przychodzi czas na przeczytanie tego co producent umieścił na kartonie, najczęściej mniejszymi literami. “Napój o smaku pomarańczowym”. Rozczarowani dokładniej czytamy skład, a tam: woda, sok pomarańczowy 2%, do tego różne ekstrakty, konserwanty, aromaty i polepszacze smaku. Jesteśmy rozgoryczeni i źli na samych siebie. Niestety potem często sytuacja się powtarza. Dlatego warto wiedzieć co różni sok, nektar, napój, syrop, by następne zakupy były robione bardziej świadomie.

Jaki skład może mieć naturalny sok?

Sok to najbardziej naturalny produkt przeznaczony do picia. Powstaje z najbardziej soczystych owoców i warzyw, które zawierają najwięcej naturalnego soku. “Soczyste owoce i warzywa, którymi ugasisz pragnienie”. Sok może być samodzielnym płynem do bezpośredniego spożycia, ale może być też dodatkiem do wody, deseru lub innych produktów np. cukierków, kisieli, galaretek. Sokiem możemy też zalać płatki owsiane, by uzyskać pyszną owsiankę. “Płatki owsiane – może polubisz je tak samo jak ja”.

Im mniej soku zawierają owoce i warzywa wykorzystane do produkcji soku, tym gęściejszy jest sok. Niektóre soki zawierają cząstki owoców i drobne pestki, przy okazji więc mają też więcej błonnika. “Błonnik pokarmowy – włókno roślinne w codziennej diecie”. Jest to korzystne dla zdrowia, jednak nie zawsze pomaga ugasić pragnienie. “Naturalne sposoby na zaparcia – niech jelita wezmą się do pracy”. Takie soki nazywane mętnymi bardziej nadają się do deserów lub jogurtów. Czasem sok może występować nawet w postaci rzadkiego musu. Gęściejsze soki i musy mogą być również pożywną przekąską zastępującą soczyste owoce, którymi łatwo się pobrudzić.

Produkt nazywany sokiem nie powinien zawierać sztucznych aromatów, barwników, konserwantów oraz cukru i innych substancji słodzących. Cukier znajdujący się w sokach może pochodzić jedynie z owoców i warzyw, które naturalnie zawierają go w swoim składzie. Jeśli zależy nam na słodszym soku powinniśmy wybierać ten, który powstał z naturalnie słodszych owoców. Warto wiedzieć, że naturalne soki mogą być wzbogacone o witaminy i minerały, a do soków warzywnych można dodawać zioła i przyprawy. 

Naturalny sok a koncentrat lub sok zagęszczony

Naturalny sok możemy wycisnąć sami z ulubionych owoców lub warzyw. Wtedy dokładnie wiemy co się w nim znajduje. Świeżo wyciskane soki są bardzo zdrowe, zawierają wiele witamin i składników mineralnych. “Witaminy i ich naturalne źródła pochodzące z żywności”. Kupne świeże soki są drogie i mają bardzo krótki termin przydatności do spożycia. Przy wyborze soku w sklepie warto zwracać uwagę na to czy sok był pasteryzowany, czy nie. Pasteryzacja, czyli podgrzewanie niszczy drobnoustroje odpowiedzialne za psucie się produktów. Taki sok dłużej zachowuje świeżość, ale traci niewielką część witamin. Sok niepasteryzowany jest bardziej wartościowy, ale ma krótki termin przydatności do spożycia. Najczęściej są to świeżo wyciskane soki jednodniowe. 

Chociaż soki owocowe i warzywne muszą spełniać wiele wymogów, to na rynku możemy spotkać wiele ich rodzajów. Poza wspomnianymi klarownymi i mętnymi występują również soki tłoczone i zagęszczone, o których teraz słów kilka. Sok tłoczony lub wyciskany to sok zawierający tylko naturalny sok i części owoców i warzyw. To najbardziej wartościowy sok. Koncentrat owocowy lub warzywny to odpowiednio zagęszczony naturalny sok owocowy lub warzywny, który potem można ponownie rozrzedzić. Dlatego często nazywany jest też sokiem zagęszczonym, co brzmi bardziej naturalnie, a nazwa koncentrat kojarzy się z czymś sztucznym. Koncentrat powstaje po usunięciu nadmiaru wody z soku, ale zachowuje większość składników odżywczych. Proces koncentracji zmniejsza objętość naturalnych soków owocowych i warzywnych, ułatwia magazynowanie i transport. Koncentrat jest też częściej wykorzystywany do produkcji innych produktów z naturalnym sokiem owocowym.

Jaki skład powinien mieć nektar owocowy lub warzywny?

Nazwa nektar może niektórym osobom kojarzyć się z nektarynką i być może błędnie myślą one, że nektar to sok z nektarynki. Nektar to także słodka wydzielina kwiatowa, która wabi owady w celu zapylania roślin. Taki nektar jest wartościowym pokarmem dla owadów. Mogę też wspomnieć o nektarze jako napoju mitologicznych bogów. Nas jednak interesuje nektar, który możemy spotkać na sklepowych półkach i który ma na celu ugasić nasze pragnienie.

Nektar to naturalny sok owocowy lub warzywny rozcieńczony wodą. Często produkt taki zawiera więcej wody niż soku. Jednak aby produkt mógł być nazwany nektarem musi zawierać określoną przepisami ilość naturalnego soku, nie mniejszą niż 25%. Nektar może, ale nie musi być dosładzany cukrem lub miodem. “Miód na diecie, czyli jak zdrowo grzeszyć”. Procent cukru lub miodu w końcowym produkcie jest ściśle określony przepisami. 

Dla poprawy smaku nektar może też zawierać kwas cytrynowy. Nektar podobnie jak sok musi być czysty i w jego składzie nie mogą znajdować się sztuczne barwniki, aromaty i konserwanty. Dozwolone są jednak naturalne aromaty pochodzące z owoców i warzyw. Smak, zapach i kolor soku lub nektaru są zbliżone do smaku, koloru i zapachu owoców i warzyw, z których powstają. Nektar może być dodatkowo wzbogacony witaminami i składnikami mineralnymi. “Składniki mineralne w pożywieniu – gdzie i po co ich szukać?”.

Z jakich owoców produkuje się nektar?

Nektar często powstaje z owoców i warzyw suchych z natury, z których trudno wycisnąć sok. Dobrym przykładem są tu banany, mango i awokado. Raczej nie uzyskamy naturalnego soku z powyższych owoców, ale ich zmiksowane części mogą być składnikiem nektaru. 

Nektar często powstaje też ze zbyt kwaśnych owoców np. cytryny, limonki, wiśni i aronii. Naturalny sok z takich owoców mógłby być za bardzo cierpki. Dlatego naturalny sok z kwaśnych owoców rozcieńcza się z wodą, ale wtedy to już nie jest sok tylko nektar. Dodatkowo kwaśne soki owocowe często są dosładzane, a to jest niedozwolone w przypadku produktu określanego jako sok.

Warto też wiedzieć, że nektar może powstać z soku lub koncentratu owocowego i warzywnego. Dzięki dodaniu wody do soku uzyskujemy więcej płynu, którym zdrowo ugasimy pragnienie. Woda nie jest złym składnikiem i nie “psuje” składu soku, tworząc nektar. “Woda – dlaczego jest niezbędna dla organizmu”. Nektar najczęściej występuje w wersji pasteryzowanej, co przedłuża jego świeżość. Trzeba jednak pamiętać, że nawet pasteryzowany sok lub nektar po otwarciu musi być przechowywany w lodówce.

Czy napój owocowy lub warzywny jest naturalny?

Napój to najbardziej popularny produkt spotykany w sklepach. W przypadku napoju nie są nałożone tak ostre wymagania jak w przypadku produkcji soku i nektaru. Napój to często sztucznie farbowana i aromatyzowana woda pełna cukru i konserwantów. Nie musi nawet zawierać żadnych owoców lub warzyw, by nazywać się np. napojem jabłkowym. Warto jednak czytać skład na etykietach, bo wielu producentów nie chce lub nie może sprostać wymaganiom, by stworzyć sok lub nektar. W ten sposób powstaje całkiem niezłej jakości napój.

Jeśli do wartościowych soków dodane zostaną sztuczne konserwanty, to taki produkt nie ma prawa nosić nazwy sok lub nektar i nazywany jest napojem. Wraz z większą świadomością konsumentów i modą na zdrowe odżywianie, na rynku pojawia się coraz więcej zdrowych napojów. Wielu producentów, aby uniknąć dodawania sztucznych konserwantów do swoich wyrobów jako metodę konserwacji wybiera pasteryzacje. Taki napój dłużej zachowuje trwałość i jest bardziej naturalny. 

Jaki jest skład napojów owocowych lub warzywnych?

Napój napojowi nie równy i można kupić jego zdrowszą wersję. Zapewne w pierwszej kolejności poznamy go po cenie, ale i tak trzeba czytać etykiety. Producenci wiedzą, że klienci nie czytają etykiet i sugerują się ceną. W ten sposób możemy kupić droższy, ale mniej wartościowy napój.

Najbardziej mylące są napoje, których obrazek i nazwa na opakowaniu sugerują konkretny smak np. truskawkowy. Na opakowaniu zobaczymy atrakcyjnie dojrzałą truskawkę i taki napój będzie się dumnie nazywał napojem truskawkowym. A wczytując się w skład możemy przeczytać, że napój zawiera więcej soku jabłkowego niż truskawkowego. Do tego aromaty i barwniki i pijemy coś co smakuje jak truskawka.

Procentowy skład wymieniony na etykiecie pozwoli nam wybrać świadomie najzdrowszy i najbardziej przypominający smakiem napój o jaki nam chodzi. Jeśli na etykiecie nie został podany procentowy skład to pamiętajmy, że składniki wymieniane są w kolejności od największej do najmniejszej ilości użytej do produkcji. Czyli np. jeśli przeczytamy, że napój zawiera wodę mineralną, sok jabłkowy, cukier, barwniki, konserwanty i aromat truskawkowy, koncentrat truskawkowy, to truskawek jest tam najmniej. 

Dlaczego syrop jest gęsty i słodki?

Syrop to produkt, który powstaje najczęściej z owoców. Warzywa nie nadają się za bardzo do produkcji syropów, bo syropy zawierają dużo cukru. Syropy można produkować też z ziół, np. agawy, imbiru, pączków sosny, czy dzikiej róży. “Dzika róża – kartka z zielnika. Ale po co i z czym to się je?”. Czasem syrop jest błędnie mylony z nektarem lub sokiem, jednak to całkiem inne produkty. Syrop również powstaje z tylko z owoców lub ziół, ale zawiera też bardzo dużo cukru lub miodu. Te słodzące dodatki sprawiają, że syrop jest bardziej słodki i gęsty niż sok lub nektar.

Syrop może powstawać na różne sposoby. Owoce do jego produkcji można tłoczyć na zimno i do uzyskanego soku dodać cukier lub miód. Syrop może też powstawać po gotowaniu owoców z cukrem, co przyspiesza jego uzyskanie. Ten drugi sposób jest często wykorzystuje się w domowej produkcji syropu. W domowych warunkach i nie tylko można też uzyskać syrop zasypując owoce cukrem i czekając aż puszczą naturalny sok, który w połączeniu z cukrem tworzy syrop. Syrop nie nadaje się do bezpośredniego picia w większych ilościach. Z reguły używa się go do herbaty, deserów lub w celach leczniczych.

Sok, nektar, napój, syrop wybierane świadomie

Sięgając w sklepie po płynny produkt, który ma ugasić nasze pragnienie lub być dodatkiem do deseru zwróćmy uwagę nie tylko na opakowanie i piękne zdjęcia. Przeczytajmy też czy wybieramy sok, nektar, napój, syrop. Producenci często zachwalają swój produkt podając na opakowaniu dodatkowe zalety produktu. Jednak to znajomość różnic pomoże nam wybrać odpowiedni produkt. Pamiętajmy też, że skład podany na opakowaniu nie może być przekłamany i dużo nam powie, jeśli tylko zechcemy go przeczytać.

Ana