Szkodliwe przyprawy i ich zalety, które warto wykorzystać

Wady i zalety przypraw i ziół używanych w kuchni

Ostatnio opisywałam zioła, które warto wykorzystać w kuchni, zastępując nimi szkodliwą dla zdrowia sól: “Zioła zastępujące sól, czyli naturalne zamienniki soli”.  Przedstawione tam zioła nie tylko pomogą zastąpić sól w posiłkach, ale również dodadzą potrawom smaku i aromatu. Takie zadanie ma też większość przypraw używanych w kuchni. Ale nie tylko sól to przyprawa kuchenna, która w nadmiarze może szkodzić zdrowiu. Tym razem przedstawię inne szkodliwe przyprawy, które chociaż kuszą smakiem i aromatem, jedzone zbyt często mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie. Napiszę też kto najbardziej powinien uważać właśnie na szkodliwe przyprawy.

Jednak trzeba pamiętać, że posiłki pozbawione smaku nie zawsze są atrakcyjne i nawet szkodliwe przyprawy mają swoje zalety. Nie musimy z nich całkowicie rezygnować, bo trochę smaku i pikanterii w posiłkach sprawi, że chętniej sięgniemy po mniej ulubione potrawy, które są zdrowe i powinny gościć w naszej diecie. Niechętnie sięgnęlibyśmy np. nieprzyprawioną rybę. Chodzi tylko o to, by jeść je z umiarem i w miarę możliwości zastępować innymi zdrowszymi i podobnymi w smaku. W dodatku trzeba pamiętać, że niektóre szkodliwe przyprawy mają też cenne właściwości, które warto wykorzystać. 

Ostre szkodliwe przyprawy – czemu trzeba je ograniczać?

Za szkodliwe przyprawy uważa się te ostre dodające pikanterii posiłkom. Każdy z nas inaczej odczuwa ich ostrość i nie wszyscy jesteśmy ich fanami w dużych ilościach. Jest jednak wiele osób, które uwielbiają ostry smak i doznania, które mu towarzyszą. Pikantność przypraw wyzwala adrenalinę, dopaminę i endorfiny. Wszystko to sprawia, że lubimy po nie sięgać, bo poprawiają samopoczucie. A dlaczego właśnie te ostre uważane są za szkodliwe przyprawy i których dokładniej to dotyczy? 

Większość z nich podrażnia błonę śluzową układu pokarmowego oraz przełyku. Ponadto szkodliwe przyprawy stosowane w nadmiarze pogarszają pracę wątroby i nerek. Zaleta jaką jest wydzielanie soków żołądkowych poprawiających trawienie, w przypadku niektórych osób może być wadą. Na ostre szkodliwe przyprawy powinny uważać zwłaszcza osoby z wrzodami żołądka i dwunastnicy, refluksem żołądkowym oraz borykające się z innymi dolegliwościami układu pokarmowego, np. zgagą. U osób wrażliwych mogą powodować wzdęcia a nawet ból. Ograniczyć je powinny też osoby chorujące na nerki. Należy także pamiętać, że ostre szkodliwe przyprawy mogą uczulać i utrudniać oddychanie. Dlatego powinny uważać na nie również alergicy oraz osoby z chorobami układu oddechowego.

Wady ostrych przypraw szkodzące zdrowiu

Pieprz ma wiele rodzajów, które różnią się kolorem i ostrością. Wykorzystywany w kuchni poprawia smak i wygląd dań. Pasuje do mięs, ryb i warzyw. Jest częstym dodatkiem do zup i sosów. Stosowanie pieprzu w diecie ma wiele zalet, między innymi ułatwia trawienie oraz oczyszcza drogi oddechowe. Jednak jak inne szkodliwe przyprawy stosowane w nadmiarze drażni układ pokarmowy, a szczególności żołądek i wątrobę. Niekorzystnie wpływa też na pracę nerek. 

Chili to ostre papryczki, których smak też może być zróżnicowany. Łatkę szkodliwej przyprawy chili zyskała głównie dzięki kapsaicynie, która drażniąco wpływa na błonę żołądka i przełyku. Może też uszkadzać wątrobę, powodując stany zapalne, które z czasem mogą przekształcić się w chorobę nowotworową. Z drugiej strony kapsaicyna jest przeciwutleniaczem i zapobiega nowotworom. Ma też inne zalety, które później opiszę.

Cynamon to przyprawa korzenna, której smak pasuje zarówno do dań wytrawnych jak i słodkich. Najczęściej kojarzona jest z pieczonym jabłkiem, np. w szarlotce. Pasuje też do mięs na słodko, np. żeberek w miodzie. Niestety cynamon zawiera kumarynę, która niekorzystnie wpływa na wątrobę i nerki. Może też wykazywać działanie poronne, dlatego powinny unikać go kobiety w ciąży. Cynamon nie jest też wskazany dla osób z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Może też silnie uczulać i powodować duszności.

Gałka muszkatołowa to przyprawa dodawana do mięs i warzyw oraz pierników i win. Należy na nią uważać, ponieważ wykazuje właściwości narkotyczne. Może działać odurzająco, powodować senność i uczucie niepokoju. Nadmiar gałki muszkatołowej niekorzystnie wpływa też na wątrobę zwiększając ryzyko powstawania nowotworu. Powinny unikać jej kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz osoby z chorobami układu nerwowego.

Zdrowotne właściwości ostrych przypraw

Większość ostrych przypraw to silne przeciwutleniacze wspierające układ odpornościowy i zapobiegające chorobom. Ich rozgrzewające i napotne działanie pomaga w przypadku gorączki. Ostre przyprawy pomagają też uporać się z przeziębieniem, a zwłaszcza z katarem i kaszlem. Ułatwiają oddychanie oczyszczając drogi oddechowe. Często po spożyciu ostrych przypraw bardziej leci nam z nosa i jest  to efekt rozrzedzenia zalegającej wydzieliny, co również sprzyja oczyszczaniu. Ostre przyprawy wykazują też właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Wspierają też układ moczowy, łagodząc stany zapalne i dezynfekując. 

Rozgrzewające działanie ostrych przypraw wspiera odchudzanie. Pisałam o tym w “Cynamon – rozgrzewające odchudzanie, nie tylko od święta”. Na temat odchudzających właściwości przypraw pisałam też w “Przyprawy w diecie – wykorzystaj ich odchudzającą moc!”. Szybsze trawienie, które zapewniają ostre przyprawy przyspiesza metabolizm, ułatwiając wchłanianie cennych składników odżywczych. Wpływa to korzystnie na pracę całego organizmu. Zwiększony poziom adrenaliny po spożyciu ostrych przypraw sprawia, że mniej odczuwamy ból. Ostre przyprawy potrafią poprawić humor, wprowadzając w euforię.

Ostre przyprawy dzięki właściwościom antybakteryjnym przedłużają świeżość produktów, zapobiegając ich szybkiemu psuciu. Jeśli chcemy skorzystać z zalet ostrych przypraw a obawiamy się, że podrażnimy żołądek i przełyk, możemy je zneutralizować łącząc je np. ze śmietaną lub jogurtem. Sprawdzi się to w przypadku sosów i dipów, które nadal będą miały pikantny smak, ale mniej będą szkodzić na błonę żołądka. Przy okazji polecam inny mój wpis “Jogurt naturalny, grecki i skyr – czy one się czymś różnią?”.

Ostre szkodliwe przyprawy i ich cenne zalety

Pieprz poza właściwościami poprawiającymi trawienie, jest silnym antyoksydantem, zapobiegającym wielu chorobom, również nowotworowym. Ponadto pieprz wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwbakteryjne. Jest bardzo pomocny w przypadku przeziębienia, ponieważ rozgrzewa organizm oraz oczyszcza drogi oddechowe. 

Chili dzięki wspomnianej wcześniej kapsaicynie korzystnie wpływa na zdrowie. Między innymi obniża poziom złego cholesterolu i glukozy we krwi. Kapsaicyna poprawia też krążenie krwi, zapobiegając zawałom serca. Wykazuje właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne. Chili działa napotnie rozgrzewając organizm. Jest silnym przeciwutleniaczem.

Cynamon poza innymi zaletami, które mają też inne szkodliwe przyprawy wspiera układ pokarmowy i jest bardzo pomocny w trakcie zatruć i biegunek. Pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu i glukozy we krwi. Poprawiając ukrwienie i dotlenienie mózgu poprawia pamięć i koncentrację. Jego odprężający zapach poprawia samopoczucie, co wykorzystuje się w aromaterapii.

Gałka muszkatołowa wspiera pracę serca i reguluje ciśnienie krwi. Pomaga też obniżyć poziom glukozy we krwi. Antybakteryjne działanie gałki muszkatołowej zapobiega powstawaniu próchnicy i kamienia nazębnego, dbając też o świeży oddech. Dzięki działaniu pobudzającemu gałka muszkatołowa poprawia nastrój i podnosi libido. Wykorzystuje się ją również do leczenia potencji.

Szkodliwe przyprawy, których lepiej unikać

Wprawdzie można zastanawiać się czy cukier, sól i ocet można zaliczyć do przypraw, ponieważ przyprawy pochodzą się z części roślin: korzeni, nasion i liści. Jednak wspomniane “przyprawy” dodajemy do posiłków, bo potrafią korzystnie zmieniać smak. Ale czy powinniśmy ich często używać? I co oprócz wymienionych przypraw dla zachowania zdrowia lepiej omijać? 

Cukier to nie tylko kryształki kupowane na kilogramy, których możemy używać jako “przyprawy”. Niestety chociaż nawet gdybyśmy chcieli go unikać, można znaleźć go w wielu produktach, a w dodatku łatwo się do niego przyzwyczaić. Jest to niekorzystne ze względu na szkodliwe działanie cukru na nasze zdrowie. Więcej na temat szkodliwości cukru pisałam w “Cukier ma zdrowe zamienniki i życie może być słodkie”. Teraz tylko przypomnę, że cukier może powodować cukrzycę i choroby serca oraz zwiększać ryzyko otyłości. Ponadto jak inne szkodliwe przyprawy podrażnia żołądek, co może doprowadzić do choroby wrzodowej.

Sól to najbardziej popularna przyprawa bez której wiele osób nie może się obejść. Często nawet przed spróbowaniem posiłku już rozglądają się za solniczką, która według nich powinna na stałe gościć na stole. A przecież sól z powodzeniem może otwierać listę opisującą szkodliwe przyprawy. O szkodliwości soli pisałam już w pierwszym z polecanych dzisiaj artykułów, więc teraz tylko przypomnienie. Sól jak inne szkodliwe przyprawy uszkadza błonę żołądkową i obciąża pracę nerek. Ponadto sól podnosi ciśnienie krwi i zatrzymuje wodę w organizmie.

Ocet często wykorzystywany jest do różnego rodzaju marynat oraz do konserwowania warzyw i owoców. Wspominałam o tym w “Kiszone, konserwowe, marynowane – wybierz smak i zdrowie”. Szkodliwe działanie octu najbardziej odczuje nasz żołądek i przewód pokarmowy. Ocet nie jest też zdrowy ze względu na zmniejszenie ilości czerwonych krwinek krwi, co może powodować anemię. 

Szkodliwe przyprawy w gotowych mieszankach 

Szczególną uwagę powinniśmy zwracać na szkodliwe przyprawy podtykane nam w gotowych mieszankach i kostkach rosołowych. Nie czytając składu myślimy, że kupujemy ciekawie skomponowaną przyprawę do mięsa, ryby, czy bigosu. Jednak gdybyśmy sprawdzili skład, to często oprócz szkodliwej soli i cukru, w gotowych mieszankach znajdziemy konserwanty oraz wzmacniacze smaku i aromatu. Najgorsze jednak w takich mieszankach są glutaminian sodu i utwardzony olej palmowy. Glutaminian sodu powoduje potliwość, nadpobudliwość i zawroty głowy. Ponadto źle wpływa na pracę serca. Natomiast olej palmowy opisałam w “Olej palmowy, czyli roślinny – to czemu uważany jest za zły?”. Teraz przypomnę tylko, że olej palmowy może zwiększać ryzyko zachorowania na nowotwory.

Nasza codzienna dieta powinna być bogata smaki i aromaty których dostarczą nam zioła i przyprawy. I chociaż niektóre z nich są szkodliwe dla zdrowia, to jednak nie jemy ich łyżkami, a dodatkowo mają zalety, które warto wykorzystać. Cenne właściwości przypraw i ziół dostarczą nam więcej zdrowia, niż zabierze nam ich szkodliwość. Oczywiście szkodliwe przyprawy i zioła stosujmy z umiarem i w razie wątpliwości skonsultujmy się z lekarzem.

Ana