Naturalne nawozy – chwasty na szkodniki i choroby roślin

Spacer po rośliny na naturalne nawozy

Wiele z roślin rosnących na łąkach lub co gorsza próbujących rosnąć w naszych ogrodach, możemy wykorzystać jako naturalne nawozy. Część z tych roślin powszechnie uważana jest za chwasty, ale umiejętnie wykorzystane, mogą być pożyteczne. Końcówka lata kojarzy się ze zbiorem plonów oraz ziół. Dlatego postanowiłam, że dzisiaj opiszę naturalne nawozy z roślin, które możemy zebrać na letnim spacerze.

Wprawdzie nie wyobrażam sobie, że w letniej sukience i z gołymi nogami, chętnie zbieramy pokrzywę na łące, ale wybierając się po zbiór roślin, możemy odpowiednio się przygotować. Oczywiście jeśli nie potrzebujemy dużej ilości roślin na naturalne nawozy, możemy przy okazji spaceru skubnąć trochę potrzebnych nam roślin. Niektóre z nich nadadzą się też do innych celów, np. jako płukanki do włosów, ale tym razem chodzi nam o naturalne nawozy dla naszych roślin.

Naturalne nawozy z suszonych roślin

Kiedy okaże się, że zebraliśmy za dużo roślin na naturalne nawozy, możemy je ususzyć i zostawić na później. Wystarczy rośliny związać w mniejsze bukiety i powiesić w przewiewnym miejscu. Dobrze byłoby, gdyby rośliny nie schły na słońcu, ale nie możemy też narazić ich na wilgoć. Ususzone rośliny najlepiej przechowywać w płóciennym lub papierowym worku. Warto je zmielić lub pokruszyć dopiero przed użyciem. Jeśli nie chce nam się zbierać i suszyć roślin, możemy kupić gotowy susz. Na nawozy naturalne nadadzą się też zwykłe herbatki ziołowe i roślinne.

Przygotowując naturalne nawozy z roślin, możemy wykorzystać zarówno świeże rośliny, jak i te ususzone. Musimy jednak pamiętać, żeby wykorzystując susz użyć go mniej, gdyż jest bardziej intensywny. Ususzone rośliny, nie zawierają wody, więc się kurczą. Jeśli ususzymy gałązkę np. pokrzywy i ją pokruszymy, to może okazać się, że mamy tylko łyżkę suszu. Dlatego myląca może być i jego ilość i waga. Musimy pamiętać, że dana roślina przed suszeniem miała inne gabaryty. 

Jak przygotować naturalne nawozy roślinne?

Naturalne nawozy z roślin możemy przygotować na różne sposoby. W zależności od sposobu, dany nawóz może być mocniejszy lub słabszy. Niektóre z nich mogą wymagać dodatkowego rozcieńczenia. Większość z nich pomaga pozbyć się szkodników, więc można używać ich też do oprysku roślin. Ciekawe jest to, że inaczej zrobiony preparat, będzie inaczej działał na rośliny i zwalczał inne szkodniki.

WYCIĄG – rośliny zalewamy wodą w temperaturze pokojowej i moczymy je kilka, kilkanaście godzin, żeby wydobyć z nich cenne składniki. Nie sprawdzi się w przypadku grubszych elementów roślin, bo może nie wyciągnąć z nich wszystkiego co najlepsze.

GNOJÓWKA –  mocząc rośliny dłużej np. kilka dni możemy uzyskać coś na wzór cennej gnojówki, której nie polecam stosować w domu i na balkonie w bloku. Gnojówka jednak jest uważana za najbardziej wartościowy nawóz naturalny. Idealnie nadaje się do zwalczania szkodników.

NAPAR – do przygotowania wykorzystujemy świeże lub suszone rośliny, które zalewamy wrzątkiem i pozostawiamy pod przykryciem przynajmniej na 15 minut. Jeśli zależy nam na większej intensywności, możemy parzyć rośliny nawet kilka godzin.

WYWAR – rośliny zalewamy zimną wodą i zagotowujemy, następnie pozostawiamy na małym ogniu około 30 minut. Wywar bardzo dobrze sprawdzi się w przypadku grubszych gałązek i większych kwiatostanów.  

ODWAR – różni się od wywaru tym, że rośliny przed zagotowaniem zalewamy wrzątkiem. W tym przypadku rośliny powinny gotować się na mniejszym ogniu przynajmniej kilka minut. Sposób ten również można wykorzystać w przypadku grubszych elementów roślin.

Naturalne nawozy z wartościowej pokrzywy

Zacznę od rośliny, która jest najbardziej ceniona i wykorzystywana w uprawie roślin, pomimo tego, że jest chwastem. A mam tu na myśli pokrzywę. To właśnie z pokrzywy najczęściej robi się naturalne nawozy i opryski na szkodniki.

Pokrzywa jest bardzo bogata w składniki odżywcze potrzebne do wzrostu roślin. Znajdziemy w niej bardzo dużo potasu, azotu i fosforu, które są odpowiedzialne za wzrost roślin i często właśnie nimi wzbogacane są gotowe podłoża dla roślin. Pokrzywa zawiera również żelazo, magnez, cynk, wapń i sole mineralne. Wszystkie te substancje potrzebne są roślinom do prawidłowego wzrostu i kwitnienia. 

Naturalne nawozy z pokrzyw bez obaw możemy stosować nie tylko w przypadku roślin ozdobnych, ale również w przypadku roślin jadalnych np. warzyw i ziół. Nawóz z pokrzywy sprawia, że rośliny wydzielają więcej chlorofilu, dzięki któremu liście roślin odzyskują świeży, zielony kolor.

Gnojówka z pokrzywy cenna w uprawie

Z pokrzywy możemy przygotować naturalne nawozy, w każdej wyżej wymienionej postaci, ale najcenniejsza jest gnojówka z pokrzyw. Kiedy chcemy ją prawidłowo zrobić, potrzebujemy plastikowego pojemnika i świeżej, pociętej, młodej pokrzywy. Pokrzywę zalewamy zimną wodą i stawiamy w słonecznym miejscu. Czekamy około trzech tygodni, aż woda przestanie się pienić. Uwaga na bardzo nieprzyjemny zapach. Musimy pamiętać, że gnojówka z pokrzywy jest bardzo silnym roztworem i należy go rozcieńczać. Podobnie przygotujemy gnojówkę z innych roślin, które dzisiaj opisuję.

Preparaty z pokrzywy poza nawożeniem roślin, wykorzystuje się też w walce ze szkodnikami. Najlepiej sprawdzą się w przypadku mszyc, przędziorków i tarczników. Dodatkowo pomagają zwalczyć mącznika rzekomego i szarą pleśń. 

Skrzyp polny do wykorzystania w ogrodzie

Kolejnym chwastem, w dodatku bardzo uciążliwym jest skrzyp polny, który też możemy wykorzystać na naturalne nawozy dla roślin. Skrzyp polny nadaje się również do zwalczania szkodników i problemów chorobowych roślin. Skrzyp polny podobnie jak pokrzywa zawiera wiele cennych składników potrzebnych roślinom: azot, potas, fosfor i żelazo. Dodatkowo skrzyp polny jest bogaty w krzemionkę, która wzmacnia komórki roślin. Możemy wykorzystywać go przy uprawie roślin ozdobnych i jadalnych oraz drzew i krzewów owocowych.

Stosując preparaty ze skrzypu polnego wzmocnimy rośliny przed atakiem chorób grzybowych lub ułatwimy ich zwalczanie, kiedy się już pojawią. Skrzyp polny pomaga w przypadku szarej pleśni, mączniaka prawdziwego i rzekomego, rdzy, zgnilizny i kędzierzawości liści. Skrzyp polny bardzo dobrze radzi sobie ze zwalczaniem szkodników, zwłaszcza mszyc, przędziorków i tarczników.  

Dlatego jeśli w naszym ogrodzie rośnie skrzyp polny, nie traktujmy go tylko jako chwast. Plewiąc ogród w celu pozbycia się skrzypu polnego, wykorzystajmy jego zielone części przygotowując naturalne nawozy, które wzmocnią nasze rośliny. 

Wrotycz na szkodniki i choroby roślin

Wrotycz to bardzo charakterystyczna i okazała roślina, którą trudno przeoczyć. Rzadko rośnie w naszych ogrodach, więc nie do końca możemy uważać go za chwast. Najczęściej spotkamy go spacerując na obrzeżach lasów i pól. Często lubi rosnąć na dzikich łąkach i w przydrożnych rowach. Naturalne nawozy z wrotyczu wspomogą rozwój roślin dostarczając im niezbędnego potasu i azotu. Bardzo korzystnie działają na drzewa owocowe.

Do przygotowania preparatów z wrotyczu możemy wykorzystać prawie całą roślinę. Cenne są zarówno jej zielone części, liście i łodygi, jak i żółte kwiatostany. Wrotycz pomoże zwalczyć szkodniki roślin takie jak mszyce, mączliki, opuchlaki, wciornastki, gąsienice i stonkę ziemniaczaną. Dodatkowo preparatami z wrotyczu możemy polewać ścieżki mrówek, które są częstym kłopotem w ogrodzie. Zapachu wrotyczu przypominającego kamforę nie lubią też kleszcze, komary, osy i mole. Preparaty z wrotyczu pomagają w zwalczaniu chorób roślin, zwłaszcza mączniaka prawdziwego i rdzy. 

Musimy jednak pamiętać, że stosując opryski z wrotyczu na jadalne części rośliny, należy odczekać z ich zbiorem około 2-3 dni. Tyle czasu potrzebuje spryskana roślina, żeby pozbyć się przykrego zapachu i gorzkiego smaku wrotyczu.

Mniszek lekarski – lek również dla roślin

To wdzięczne zioło szybko się rozrasta i mimo iż często potrafi zdominować nasz cały trawnik, to przynajmniej cieszy oczy swoimi żółtymi kwiatami. W późniejszym stadium bardzo cieszy dzieci, które lubią bawić się dmuchawcami, powstałymi z kwiatów mniszka lekarskiego. Jeśli jednak potrzebujemy wykorzystać mniszek lekarski jako nawóz lub do walki ze szkodnikami, musimy zebrać go w stanie kwitnienia. Wybierając wtedy mniszek lekarski zapewnimy nawożonym roślinom więcej cennych składników.

Naturalne nawozy z mniszka lekarskiego wzbogacają ziemię w niezbędne potas, fosfor i żelazo, które przyspieszają rozwój roślin. Mniszek lekarski korzystnie wpływa na ich kwitnienie i owocowanie, a to dzięki etylenowy, który wydziela. Bardzo dobrze sprawdzi się jako nawóz do krzewów owocowych. Szczególnie lubią go porzeczki, truskawki i agrest. Gnojówka z mniszka lekarskiego będzie zbawienna w przypadku wyjałowionej gleby, gdyż zawiera dużo mikroorganizmów i substancji mineralnych. 

Preparaty z mniszka lekarskiego pomagają pozbyć się mszyc, miodunek, przędziorków i gąsienic. Opryski z mniszka lekarskiego są bezpieczne dla roślin i nie szkodzą ludziom. Dodatkowo ich zastosowanie pomaga walczyć z chorobami grzybowymi roślin i sprawia, że rośliny będą odporniejsze w przyszłości.

Rumianek na pleśń, choroby i szkodniki roślin

Na koniec zostawiłam moje ulubione zioło, którego nie mogę zaliczyć do chwastów. Wprawdzie kiedy za bardzo się rozrośnie w ogrodzie, możemy mieć z nim problem. Ale uważam że rumianek jest zbyt pożyteczny, by stawiać go na równi z innymi wymienionymi już roślinami. To właśnie z rumianku najczęściej robię preparaty, którymi podlewam moje zioła w doniczkach. 

Rumianek ma właściwości antybakteryjne i antyseptyczne. To sprawia, że rumianek świetnie radzi sobie z chorobami grzybowymi i bakteryjnymi roślin. Skutecznie zwalcza pleśń w doniczkach. Jest pomocny również przy moczeniu lub płukaniu nasion przed wysiewem, ponieważ pomaga pozbyć z nich się grzybów i zarodków pleśni. Podlewanie naparem lub wywarem z rumianku wzmacnia rośliny i pobudza ich odporność.

Preparaty z rumianku pomagają też w walce ze szkodnikami mszycami i gąsienicami. Szczególnie skuteczne są w przypadku ziemiórek. Dodatkowo zapach, który pozostaje na ziemi podlanej rumiankiem jest kojący dla ludzi i zniechęca dorosłe ziemiórki do siadania na ziemi w celu złożenia jaj. 

Rumianek nie jest często wymieniany jako surowiec na naturalne nawozy, wzmacniające rośliny, ale uważam że po prostu jest mało doceniany. Zauważyłam, że już na drugi dzień po podlaniu ziół naparem z rumianku, te wyraźnie mają się lepiej. Napar z rumianku stosuję często w okresie jesienno-zimowym, żeby zapobiegać pleśni w doniczkach, która właśnie wtedy lubi się pojawiać. 

Herbatki ziołowe jako naturalne nawozy dla roślin

Przybliżyłam Wam kilka najskuteczniejszych i najczęściej wykorzystywanych roślin na naturalne nawozy oraz preparaty w walce ze szkodnikami. Może innym okiem spojrzycie na otaczające Was chwasty i spróbujecie je wykorzystać w uprawie roślin. Pamiętajcie, żeby zbierając wymienione rośliny używać rękawiczek. Część z nich może poparzyć, część wydziela kleiste, brudzące soki, a część jest bardzo gorzka. Nie zawsze będziecie mieli możliwość bezpośredniego umycia rąk. 

Jeśli nie chce się Wam zbierać roślin, skorzystajcie z gotowego suszu. Czasem można kupić gotowe mieszanki powyższych roślin, które przygotowane razem dają lepsze rezultaty. Dobrym przykładem jest tu połączenie pokrzywy, wrotyczu i skrzypu polnego w walce z mszycami. Nie zapominajcie też o herbatkach ziołowych, które możecie wykorzystać przygotowując naturalne nawozy dla Waszych roślin. 

Nie wyrzucajcie torebek po herbatkach, możecie je wykorzystać jako drenaż na dno doniczki, zastępujący keramzyt. Rośliny doniczkowe wyciągną z nich jeszcze to co dla nich cenne. Świeżo wyciśnięte torebki po herbatach ziołowych, możecie też kłaść bezpośrednio na ziemi doniczkowej. Latem sprawią, że dłużej utrzyma się wilgoć w doniczkach, a zimą pomogą uniknąć lubiącej pojawiać się pleśni. Jeśli zaparzyliście herbatkę ziołową dla siebie i jej nie słodziliście (bo nie powinniście), zużytą torebkę podarujcie roślince. A ona z wdzięcznością będzie cieszyć Wasze oczy.

Ana