Majeranek – kartka z zielnika. Ale po co i z czym to się je?

Wygląd i właściwości majeranku

Na poprzedniej kartce z zielnika opisywałam oregano. Wspomniałam wtedy o jego wielkim podobieństwie do majeranku oraz o tym, że oba te zioła noszą wspólną nazwę “lebiodka”. Dlatego na kolejnej kartce z zielnika postanowiłam opisać majeranek. Tych, którzy chcą bliżej poznać oregano i może porównać je z majerankiem, zachęcam do przeczytania “Oregano – kartka  z zielnika. Ale po co i z czym to się je?”.

Majeranek to jedno z niewielu ziół i przypraw, które pamiętam z dzieciństwa. Może dlatego, że jest bardzo mocno złączony z kuchnią polską. Można spotkać go w wielu babcinych przepisach kulinarnych, w przeciwieństwie do innych ziołowych i przyprawowych nowinek.

Chociaż majeranek często występuje w kuchni polskiej, to jednak nie najlepiej czuje się w naszym klimacie. Zdecydowanie lubi klimat śródziemnomorski i raczej nie przeżyje tradycyjnej zimy. Dlatego w Polsce uprawiany jest jako roślina jednoroczna. Majeranek to niewielka krzewinka osiągająca do 0,5 m wysokości, a raczej długości, bo jego gałązki mają charakter płożący. Rośnie dość szybko i lubi być regularnie podskubywany, co pozwala mu na rozkrzewianie. Jego lekko zdrewniałe gałązki pokryte są małymi jasnozielonymi listkami w kształcie łzy. Wyglądem bardzo przypomina oregano, dlatego często jest z nim mylony. Majeranek to bardzo aromatyczne zioło, które pachnie trochę słodko i niektórym osobom przypomina zapach tymianku i bazylii. Na zdjęciu poniżej wyhodowane przeze mnie: na pierwszym planie majeranek, a za nim oregano. Oba te zioła zachwycają mnie wyglądem i aromatem.

Kwiaty i liście majeranku są bogate w olejki eteryczne i to właśnie im majeranek zawdzięcza swoje cenne właściwości. Można znaleźć w nich składniki mineralne: potas, wapń, żelazo, magnez, fosfor, cynk i sód, a także witaminy C, A, E, K, B1, B2 oraz kwas foliowy i beta-karoten. Ze względu na swoje właściwości, majeranek to nie tylko uznana przyprawa kulinarna, ale również cenne zioło wykorzystywane w kosmetyce i medycynie. 

Majeranek pomocny w przypadku przeziębienia

Właściwości przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne majeranku, wykorzystuje się w przypadku leczenia objawów przeziębienia. Bardzo dobrze sprawdzają się między innymi w leczenia bólu gardła. W tym celu zaleca się stosowanie płukanek na gardło z wykorzystaniem naparu z suszonego majeranku. Płukanki pomagają w łagodzeniu bólu i zapobiegają rozwojowi stanu zapalnego. Dodatkowo właściwości majeranku eliminują drobnoustroje i przyspieszają gojenie podrażnionego gardła. 

Majeranek wykorzystuje się też przypadku leczenia mokrego kaszlu oraz zapalenia zatok. W tym celu można zastosować olejek majerankowy dodany do nawilżacza powietrza, co ułatwi wdychanie oparów z majeranku. Dobrze sprawdzą się też parówki, czyli pochylanie przykrytej ręcznikiem głowy, nad miską z naparem z majeranku. Należy jednak pamiętać, by napar nie był zbyt gorący i nie poparzył oczu i twarzy.

Bardzo popularna i skuteczna w leczeniu przeziębienia jest również maść majerankowa, którą smaruje się klatkę piersiową. Majeranek działa rozgrzewająco, ułatwia odkrztuszanie i oddychanie. Maścią majerankową warto też posmarować skórę pod nosem w przypadku kataru. Maść majerankowa jest bezpieczna i można stosować ją również u dzieci, znajdziemy ją w każdej aptece. Muszę jeszcze przypomnieć, że “Zioła mogą być niebezpieczne – kiedy i na które należy uważać?”.

Cenne właściwości lecznicze majeranku

Poza leczeniem przeziębienia majeranek wspiera też inne funkcje organizmu. Korzystnie wpływa na serce i układ krążenia, rozszerzając naczynia krwionośne i zapobiegając odkładaniu się tłuszczu w tętnicach. Pomaga też obniżyć ciśnienie tętnicze krwi. Właściwości te chronią organizm przed miażdżycą, udarem, wylewem i zawałem serca. Majeranek jest też pomocny dla osób chorujących na cukrzycę, ponieważ ogranicza poziom cukru we krwi. Antyoksydacyjne właściwości majeranku wykorzystuje się w przypadku leczenia chorób nowotworowych, bo pomagają ograniczać namnażanie się komórek rakowych i zapobiegają przerzutom.

Przeciwzapalne właściwości majeranku stosuje się do leczenia trudno gojących się ran i chorób skórnych. Wykorzystuje się je również do leczenia stanów zapalnych jamy ustnej i aft, a także opryszczki i zapalenia spojówek. Stosowanie maści majerankowej łagodzi zapalenia mięśni i stawów, powstałe na skutek choroby reumatycznej lub kontuzji. Sprawdza się też w przypadku zmniejszania obrzęków, stłuczeń i sińców. Pomaga zregenerować mięśnie po wysiłku fizycznym i zapobiega ich skurczom.

Majeranek na trawienie i odchudzanie

Majeranek jest jednym z najbardziej polecanych ziół na trawienie, zwiększającym wydzielanie soków żołądkowych i żółci. Jego rozkurczające działanie pomaga łagodzić ból żołądka i jelit, rozluźniając mięśnie gładkie. Majeranek pomaga likwidować wzdęcia, działając wiatropędnie. Pobudza również jelita do pracy, poprawiając ich perystaltykę i regulując rytm wypróżnień. Skutecznie pomaga zapobiegać biegunkom. Polecany jest też przy leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy. Bardzo wspiera osoby, którym często towarzyszy uczucie zgagi oraz pomaga uporać się z nudnościami. Dlatego polecany jest dla kobiet w ciąży.

Majeranek działając moczopędnie wspiera też pracę nerek i układu moczowego. Wypłukuje z organizmu toksyny, zapobiegając odkładaniu się złogów w nerkach i przewodach moczowych. Jednocześnie zapobiega zatrzymywaniu wody w organizmie, eliminuje uczucie ciężkości oraz ogranicza puchnięcie, zwłaszcza nóg.

Właściwości majeranku polecane są osobom borykającym się z nadwagą, ponieważ przyspieszając trawienie, przyspieszają również metabolizm. Korzystnie wpływa to na redukcję tkanki tłuszczowej i poprawia funkcjonowanie całego organizmu. Im szybciej organizm pozbędzie się toksyn i zbędnych składników przemiany materii, tym szybciej wchłonie cenne składniki odżywcze, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania.

Majeranek stosowany w kosmetyce

Z liści i kwiatów majeranku produkuje się olejek majerankowy, wykorzystywany w medycynie i kosmetyce. Olejek zawiera wszystkie cenne właściwości majeranku, które są bardzo skoncentrowane. Jak wszystkich ziołowych olejków eterycznych, nie należy stosować go bezpośrednio na skórę. Każdy olejek ziołowy powinien być rozcieńczony w innym preparacie lub w innym oleju. Bardzo dobrze sprawdza się dodawanie kilku kropli olejków ziołowych do oleju kokosowego. 

Kosmetyki z dodatkiem majeranku polecane są do pielęgnacji skóry tłustej i trądzikowej. Bardzo pomagają w jej pielęgnacji działając ściągająco i odkażająco. Dodatkowo łagodzą stany zapalne i przyspieszają gojenie skóry, co zapobiega powstawaniu blizn potrądzikowych. Majeranek pomaga też rozjaśnić przebarwienia i sińce. Trzeba jednak pamiętać, że stosując majeranek na skórę należy unikać słońca, ponieważ można nabawić się podrażnień oraz zmian pigmentowych skóry. 

Majeranek stosuje się również do pielęgnacji włosów. Właściwości majeranku korzystnie wpływają na kondycję włosów, wzmacniają cebulki i przyspieszają wzrost włosów. Zapobiegają też nadmiernemu ich przetłuszczaniu. Dodatkowo majeranek poprawia jakość włókien kolagenowych sprawiając, że włosy są bardziej elastyczne, co chroni je przed uszkodzeniami i łamliwością. Właściwość ta sprawia też, że włosy lepiej się układają i mniej plączą. 

Wykorzystując majeranek w kosmetyce można szukać gotowych preparatów lub robić własne. Dobrze sprawdzą się tu wystudzone napary z majeranku, którymi można płukać włosy lub przemywać twarz. Można też dodać po 2-3 krople olejku majerankowego do kosmetyków, których używamy na co dzień np. toników, kremów, szamponów i balsamów.

Aromaterapia i kąpiel z majerankiem

Majeranek wykazuje też działanie uspokajające i ułatwiające zasypianie, wzmacnia system nerwowy. Pomaga pozbyć uporczywych myśli, ułatwia koncentrację i łagodzi ból głowy. Redukując stres i niepokój, działa relaksująco. Sprawdza się po traumatycznych przeżyciach, np. po wypadkach oraz w okresie wzmożonego stresu. W tym przypadku można stosować aromaterapię, masaże lub kąpiele. Olejek majerankowy można łączyć z innymi olejkami cytrusowymi i kwiatowymi, odświeżając w ten sposób powietrze lub przygotowując relaksującą kąpiel.

Do aromaterapii, najlepiej wykorzystać olejek majerankowy. Można dodać go do dyfuzora, odświeżacza lub nawilżacza powietrza. Ale czasem wystarczy skropić olejkiem mokry ręcznik i położyć do na ciepłym grzejniku. Oczywiście olejek majerankowy można dodać też kominka, przeznaczonego do aromatyzowania powietrza. Opary majeranku unoszące się w powietrzu łagodzą ból głowy i ułatwiają oddychanie. Dodatkowo aromaterapia majerankiem obniża ciśnienie tętnicze krwi, często powstałe na skutek stresu. Więcej na temat aromaterapii ziołami napisałam w “Zioła do aromaterapii i dla pachnącego domu”.

Kąpiel z dodatkiem olejku majerankowego nie tylko ukoi nerwy i zrelaksuje. Zmniejszy też rozdrażnienie i poprawi humor, co ułatwi zasypianie. Olejek majerankowy pomoże również pozbyć się zmęczenia oraz bólu mięśni i stawów, działając rozgrzewająco. Dlatego sprawdzi się po różnego rodzaju kontuzjach.

Dodatkowo kąpiel odświeży i dezynfekuje skórę oraz pomoże złagodzić stany zapalne i zmniejszy świąd spowodowany ukąszeniami owadów. Przeciwzapalne właściwości majeranku pomogą też złagodzić stany zapalne stref intymnych. A przeciwbólowe i rozkurczające działanie majeranku dodanego do kąpieli, pomoże złagodzić bóle menstruacyjne. Warto wykorzystywać różne zioła do kąpieli o czym pisałam w “Ziołowa kąpiel – zdrowy i aromatyczny relaks”.

Majeranek to popularna przyprawa w kuchni

Wykorzystując majeranek w kuchni można używać go w postaci świeżej lub suszonej, ale najczęściej wykorzystuje się majeranek suszony. Przeważnie można kupić majeranek otarty, co oznacza, że zawiera tylko suszone liście i kwiaty. Gałązki majeranku często są zbyt zdrewniałe i nie zawsze zmiękną w trakcie gotowania, dlatego rzadko są używane. Należy też pamiętać, że suszony majeranek jest bardziej intensywny od swojej świeżej wersji, dlatego jego dozowanie powinno być ostrożne, by jako przyprawa nie zdominował całej potrawy.

Majeranek to bardzo popularne zioło wykorzystywane w kuchni polskiej. Najczęściej jest dodatkiem do zawiesistych zup, takich jak żurek, barszcz biały i czerwony oraz grochowa i fasolowa. Jest podstawową przyprawą do popularnych flaków. Bardzo dobrze sprawdza się też jako dodatek do sosów mięsnych i pomidorowych. To także przyprawa często dodawana do kiełbas, zwłaszcza do kiełbasy białej. 

Majeranek idealnie komponuje się z różnymi mięsami pasuje zarówno do wieprzowiny i wołowiny, jak i do dziczyzny i baraniny. Raczej jest zbyt intensywny do delikatnego drobiu. Majeranek dodaje się też do pasztetów, pieczeni, farszów oraz produktów wędzonych. Jest główną przyprawą popularnej wątrobianki. Warto również użyć go jako idealnego dodatku do ziemniaków, jajek i ryb.

Właściwości majeranku wpływające na poprawę trawienia wykorzystuje się do przyrządzania potraw ciężkostrawnych, np. z roślin strączkowych, fasoli i grochu oraz kapusty. Dlatego majeranek często jest urozmaiceniem fasolki po bretońsku i bigosu. Dość intensywny smak majeranku pomaga ograniczyć sól dodawaną do potraw, bo z powodzeniem ją zastępuje. Dodatkową zaletą majeranku jest to, że potrafi przedłużyć świeżość tłustych potraw, zapobiegając ich szybkiemu jełczeniu. 

Świeże listki majeranku można dodawać do kanapek i sałatek warzywnych. Bardzo dobrze pasują do ogórków, pomidorów i buraków. Majerankiem można też aromatyzować ocet, olej i oliwę. Często wykorzystuje się go również do aromatyzowania likierów.

Kiełbasiane zioło, nie kojarzy się z relaksem

Majeranek nosi też nazwę “kiełbasiane zioło”, która mi osobiście bardziej kojarzy się z biesiadowaniem, może z alkoholem, a na pewno nie ze zdrowiem. Dlatego bardzo zależało mi na tym, żeby przybliżyć to cenne zioło i pokazać, że nie tylko może dobrze smakować, ale również może pomóc na wiele dolegliwości. 

Nazwa kiełbasiane zioło, nijak nie pasuje mi do relaksującej kąpieli, czy aromaterapii i zdecydowanie wolę delikatną nazwę “majeranek”. Już nie mogę się doczekać, kiedy będę mogła znowu posiać go do doniczki, by cieszyć się jego aromatem i wyglądem. Często też korzystam z jego świeżych listków, a przed kwitnieniem mocno przycinam, by odbił na nowo. Boję się, że zapeszę, ale majeranek to jedno z niewielu ziół, które dość ładnie mi rośnie.

Ana