Podbiał pospolity – kartka z zielnika. Ale po co i z czym to się je?

Zdrowotne właściwości podbiału pospolitego

Podbiał pospolity, który chcę opisać na kolejnej kartce zielnika jest jednym z pierwszych zwiastunów wiosny. To właśnie wtedy zakwita na żółto i pięknie pasuje do białych przebiśniegów i kolorowych pierwiosnków. Jednak o właściwościach leczniczych podbiału przypominamy sobie głównie jesienią i zimą. To dlatego właśnie teraz, w okresie pierwszych chłodów chcę przybliżyć podbiał i opisać jego zalety. Niestety chociaż cenne właściwości podbiału są znane i wykorzystywane od wieków, to nadal jest to mało popularne i niedoceniane zioło. W dodatku w przeciwieństwie do innych wiosennych kwiatów, podbiał traktowany jest raczej jako chwast.

Podbiał pospolity jest doceniany od lat głównie w medycynie ludowej. Zawdzięcza to swojemu bogatemu składowi. Znajdziemy w nim cenne olejki eteryczne, śluzy, garbniki, flawonoidy, gorycze, inulinę i cholinę. Podbiał zawiera też pierwiastki mineralne: cynk, potas, wapń, żelazo, miedź i sód. 

Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym pomaga chronić organizm przed chorobami nowotworowymi. Dodatkowo podbiał zawiera inulinę, która pomaga obniżać poziom cukru oraz cholesterolu we krwi. To jeszcze nie wszystkie zalety podbiału, dlatego zapraszam do poznania bliżej tego cennego zioła. 

Jak wygląda podbiał pospolity?

Podbiał pospolity jak wskazuje nazwa jest dość powszechnie występującą rośliną, dlatego bywa uważany za chwast. Nie uprawia się go w celach ozdobnych, chociaż zakwita pięknymi małymi żółtymi kwiatami. Często porównywany jest do mniszka lekarskiego, który też mimo cennych właściwości uważany jest za chwast. “Mniszek lekarski – kartka z zielnika. Ale po co i z czym to się je?”. Podbiał jest rośliną wieloletnią, ale podobnie jak mniszek kwitnie krótko na początku wiosny. Jeśli jest uprawiany to jedynie w celach leczniczych. 

Podbiał pospolity często rośnie dziko na terenach podmokłych i gliniastych. Lubi również towarzystwo kamieni i żwiru. Nie jest rośliną wymagającą, chociaż bardzo lubi słońce. Dlatego w nocy i w deszczowe dni zamyka swoje żółte kwiatostany. Podbiał tworzy długie pędy pokryte łuskami przypominającymi maleńkie listki. Kiedy zakwita wczesną wiosną nie posiada właściwych liści. Duże liście podbiału wyrastają prosto z korzeni już po przekwitnięciu rośliny. 

Liście podbiału mają delikatny półokrągły kształt przypominający serce oraz lekko ząbkowane brzegi. Młode liście podbiału z obu stron są omszone białym nalotem przypominającym pajęczynę. Starsze, które są doceniane za właściwości lecznicze, biały nalot posiadają tylko od spodu. I właśnie do tego nalotu nawiązuje nazwa podbiału. Leczniczo wykorzystuje się zarówno liście jak i koszyczki kwiatowe podbiału. Liście podbiału zawierają więcej śluzów, więc działają osłonowo. Natomiast kwiaty podbiału mają więcej olejków eterycznych, co daje efekt rozkurczający.

Podbiał pospolity na kaszel i ból gardła

Podbiał pospolity od lat wykorzystywany jest jako naturalny lek pomagający przy wszelkich dolegliwościach układu oddechowego. Doceniany jest głównie w okresie przeziębień charakteryzujących się uporczywym kaszlem i bólem gardła. Podbiał bardzo dobrze sprawdza się w przypadku leczenia zapalenia oskrzeli oraz astmy. Polecany jest również osobom palącym, ponieważ pomaga odbudować nabłonek w drogach oddechowych i ogranicza kaszel palacza. 

Właściwości podbiału rozrzedzają wydzielinę zalegającą w oskrzelach i drogach oddechowych oraz działają wykrztuśnie pomagając się jej pozbyć. Jednocześnie podbiał działa osłaniająco chroniąc między innymi podrażnione kaszlem gardło i układ oddechowy. Podbiał nie tylko łagodzi wszelkie podrażnienia błon śluzowych, ale działa też przeciwzapalnie co chroni przed rozwojem infekcji i skraca czas choroby. W przypadku przeziębienia cenne jest też odkażające działanie podbiału, które chroni przed drobnoustrojami, osłabiony chorobą organizm. Dzięki flawonoidom podbiał działa rozkurczowo co pomaga rozluźnić górne drogi oddechowe i ułatwia oddychanie.

Podbiał wykazuje też działanie przeciwbólowe, które jest pomocne przy bólu gardła. Sprawdzi się również przy wszelkich zapaleniach w jamie ustnej. Pomocne będą tu też łagodzące, powlekające i ściągające właściwości podbiału, które pomogą zaleczyć drobne rany i ograniczyć mikrokrwawienia. Przy okazji polecam inny mój wpis, z którego dowiecie się jakie zioła pomogą w przypadku przeziębienia. “Zioła na przeziębienie – zastosuj i nie daj się chorobie”.

Podbiał pospolity na problemy skórne

Podbiał pospolity wykorzystuje się również do leczenia problemów skórnych. Ponieważ przyspiesza gojenie się ran oraz łagodzi wszelkie podrażnienia i oparzenia, a także odciski i stłuczenia. Antyseptyczne właściwości podbiału pomagają przy bakteryjnych infekcjach skóry np. w przypadku trądziku, wysypek, czyraków i owrzodzeń. W tym celu warto stosować napar z kwiatów podbiału, który posiada właściwości nawilżające, przeciwzapalne, ściągające, łagodzące. 

Naparem z podbiału można przemywać skórę lub stosować go w postaci leczniczych okładów. Napar z kwiatów podbiału można też użyć do kąpieli, która nie tylko złagodzi stany zapalne skóry, ale zadziała też relaksująco i odprężająco. Do przemywania skóry i okładów można też zastosować odwar z liści podbiału. Pomoże to nawilżyć skórę i zadziała osłonowo na podrażnienia skórne. Ponadto podbiał pomoże uśmierzyć ból i przyspieszy gojenie ran. 

Właściwości podbiału wykorzystuje się także w kosmetykach przeznaczonych szczególnie do pielęgnacji skóry tłustej i trądzikowej. Podbiał działa antybakteryjnie i przeciwzapalnie, co pomaga łagodzić wypryski i oczyszczać pory skóry. Dodatkowo ściągające działanie podbiału pomaga zamknąć rozszerzone pory skóry, zapobiegając ich zanieczyszczeniu. Podbiał poprawia ukrwienie skóry, co przyspiesza gojenie ran. Nawilżające i powlekające właściwości podbiału wspierają skórę wrażliwą. 

Podbiał możemy spotkać w gotowych kosmetykach kremach, maseczkach, balsamach i płynach do kąpieli. Często wykorzystywany jest też w preparatach do pielęgnacji skóry głowy. Polecam też inny mój wpis, w którym poznacie “Zioła na skórę – naturalnie piękna, promienna twarz i ciało”.

Podbiał pospolity na układ pokarmowy

Właściwości podbiału sprawdzają się też w problemach trawiennych, osłaniając układ pokarmowy i łagodząc nieżyt żołądka i jelit. Śluzy zawarte w liściach podbiału powlekają żołądek i jelita, chroniąc je przed wrzodami i innymi urazami, które mogą doprowadzić nawet do nowotworów. Podbiał dzięki zawartości inuliny pomaga odbudowywać mikroflorę bakteryjną jelit. W problemach żołądkowych pomocne jest również rozkurczowe działanie podbiału, które pomaga łagodzić skurcze mięśni gładkich. Pomaga to zniwelować ból brzucha pojawiający się często przy problemach z trawieniem. 

Jeśli chcemy, żeby podbiał pomógł nam w dolegliwościach żołądkowych, możemy pić napar lub odwar z jego kwiatów i liści. Pobiał ma gorzki smak, dlatego przygotowując napar do picia można osłodzić go miodem. Należy jednak uważać by dodając miód, napar nie był za gorący, bo miód straci swoje cenne właściwości. Więcej na temat cennych właściwości miodu napisałam w “Miód na diecie, czyli jak zdrowo grzeszyć”. Kiedy do picia wybierzemy odwar z liści podbiału dodatkowo przyspieszymy wyleczenie chorób układu oddechowego i złagodzimy kaszel.

Chociaż liście podbiału są jadalne, raczej nie spożywa się ich w formie innej niż napary i odwary. Jednak ciekawostką może być to, że młode liście podbiału można jeść na surowo, dodając je np. do sałatki. Większe liście coraz częściej wykorzystuje się do przygotowywania gołąbków. Natomiast z kwiatów podbiału możemy zrobić napar, syrop, sok lub nalewkę. W ten sposób odpowiedziałam na ostatnią część tytułu, który jest taki sam w przypadku wszystkich opisywanych przeze mnie ziół na kartkach mojego zielnika. Niestety nie wszystkie zioła je się w sposób bezpośredni. 

Przeciwwskazania do stosowania podbiału

Podbiał pospolity często wykorzystywany jest preparatach farmaceutycznych. Możemy spotkać go w syropach na kaszel oraz w tabletkach na ból gardła. Śluz podbiału osłaniający gardło i krtań zapobiega również chrypce. Poza wspomnianymi syropami i tabletkami możemy również stosować sok, nalewkę lub herbatę z podbiału. Jednak musimy pamiętać, że chociaż podbiał pomaga leczyć, może też być szkodliwy dla organizmu. Jak większość ziół działa podobnie do leków i nie powinien być z nimi łączony. Często cenne zioła nieodpowiednio stosowane mogą nam zaszkodzić. Więcej na ten temat pisałam w “Zioła mogą być niebezpieczne – kiedy i na które należy uważać?”. 

W przypadku podbiału szczególnie powinny uważać kobiety w ciąży i karmiące piersią. Podbiał nie powinien być też podawany dzieciom do 12 roku życia. Dodatkowo ponieważ dłuższe stosowanie podbiału może działać toksycznie, nie powinno się stosować go dłużej niż 6 tygodni. Bardzo ważne też jest przestrzeganie zalecanych dawek. Na podbiał powinny uważać także osoby z chorobami wątroby i dróg żółciowych.

Wspominałam już, że podbiał nie powinien być stosowany razem z lekami o podobnym działaniu. Ważne jest też to, że śluz, który powleka żołądek i błony śluzowe może utrudniać wchłanianie innych leków, osłabiając ich działanie. Dlatego podbiał nie powinien być stosowany razem i innymi lekami przyjmowanymi doustnie. Wszelkie wątpliwości w tym zakresie powinny być skonsultowane z lekarzem.

Ostrożne stosowanie ziół

Coraz bardziej doceniamy to co daje nam natura i sięgamy po jej dary. Zauważamy też zioła, które są mniej popularne. Tak jest też w przypadku podbiału pospolitego, którego niektórzy z nas nawet nie podejrzewali o tak cenne właściwości zdrowotne. Musimy jednak uważać z jego stosowaniem i jeśli nie jesteśmy pewni używajmy tylko sprawdzonych preparatów zakupionych w aptece lub sklepie zielarskim. Czytajmy też uważnie etykiety i przestrzegajmy zalecanych dawek. Jest to bardzo ważne zwłaszcza w przypadku wewnętrznego stosowania podbiału. Podbiał to cenne zioło, ale tylko stosowany prawidłowo pomoże nam złagodzić kaszel i inne dolegliwości układu oddechowego. 

Podbiał stosowany zewnętrznie jest bardziej bezpieczny i na pewno pomoże nam złagodzić stany zapalne skóry oraz przyspieszy leczenie ran. Bardzo dobrze sprawdzi się też w wyciszającej kąpieli. A jeśli jesteście ciekawi, jakie jeszcze zioła do kąpieli pomogą na różne dolegliwości zapraszam do “Ziołowa kąpiel – zdrowy i aromatyczny relaks”.

Ana