Tłuszcz do pieczenia i spożywania na zimno dla poprawy smaku

Tłuszcze w naszej codziennej diecie

Dzisiejszy wpis jest kontynuacją poprzedniego, w którym podpowiadałam jaki tłuszcz  najlepiej nadaje się do smażenia. Jest to bardzo ważna kwestia, bo nie każdy tłuszcz znosi wysoką temperaturę. Odpowiedni tłuszcz do smażenia powinien mieć wysoki punkt dymienia, bo inaczej zacznie się palić wydzielając toksyczne związki. “Tłuszcz do smażenia, czyli jak uniknąć przypalenia”. Ponieważ w naszych kuchniach tłuszczu używamy nie tylko do smażenia, tym razem opiszę najlepszy tłuszcz do pieczenia i spożywania na zimno. 

Tłuszcz jest składnikiem pokarmowym, który powinniśmy ograniczać. Między innymi dlatego wybieramy różne odtłuszczone produkty, np. jogurty. “Jogurt naturalny, grecki i skyr – czy one się czymś różnią?”. Nadmiar tłuszczu w diecie prowadzi do nadwagi i wielu chorób, zwłaszcza serca i wątroby. Jednak musimy pamiętać, że tłuszcz jest niezbędny w naszej diecie, bo wpływa między innymi na gospodarkę hormonalną. “Tłuszcze w pożywieniu – czy naprawdę trzeba ich unikać”. Dobrze dobrany, odpowiednio zbilansowany i dostarczany w rozsądnych ilościach tłuszcz, korzystnie wpłynie na nasze zdrowie. 

Chociaż dzisiaj opisuję tłuszcz do pieczenia i spożywania na zimno pamiętajmy, że naturalny tłuszcz występuje też w produktach, po które warto sięgać np. w awokado i orzechach. “Zdrowe tłuszcze w produktach – nie musisz się ich bać”. Niestety tłuszcz znajduje się też w wielu gotowych produktach, a my często o tym zapominamy. I nawet jeśli staramy się ograniczać tłuszcz w diecie, nieświadomie dostarczamy go w nadmiarze. 

Pieczenie – zdrowsza obróbka termiczna

Przygotowując posiłki często musimy lub chcemy poddać produkty obróbce termicznej, bo nie wszystko możemy zjeść na surowo. Poza tym tak przygotowane posiłki rozgrzewają organizm i często są lepiej trawione. “Gotowane, smażone, pieczone – ciepło i zdrowo na żołądku”. Niestety najczęściej wybieramy produkty smażone, bo one smakują nam najbardziej, ale jednocześnie są najmniej zdrowe. Dlatego tak bardzo ważny jest odpowiedni dobór tłuszczu do smażenia.

Pieczenie to forma obróbki termicznej produktów bardzo podobna do smażenia. Upieczone jedzenie wygląda, pachnie i smakuje podobnie jak to w wersji smażonej. Jest jednak od niego dużo zdrowsze. Różnica polega głównie na tym, że smażenie odbywa się szybko w wysokiej temperaturze i szybciej powstają toksyczne związki. Pieczenie to proces dłuższy, często w niższej temperaturze. 

Tak przygotowane jedzenie traci mniej składników odżywczych. Chociaż również jedzenie pieczone może zawierać toksyczne związki, to i tak ta forma obróbki termicznej jest bezpieczniejsza. Dodatkowo pieczone jedzenie nie chłonie tłuszczu, a raczej wytapia go z różnych gatunków mięs. Dlatego jedzenie pieczone jest zdrowsze i mniej kaloryczne.

Wybierając tłuszcz do pieczenia, musimy najpierw zastanowić się, czy na pewno jest on nam potrzebny. Wszystko zależy od tego co i w jakiej formie chcemy upiec. Najczęściej pieczone produkty to mięso, ryby i warzywa. Nie możemy zapomnieć też o wszelkich słodkich wypiekach. Pieczenie może odbywać się w formie odkrytej i dotyczy to przeważnie produktów nie wymagających długiej obróbki np. ciast i warzyw. Mięsa możemy piec w woreczkach lub przykrytych brytfannach. Kiedy odkryjemy je pod koniec pieczenia, jedzenie nabierze odpowiedniej chrupkości.

Czy tłuszcz do pieczenia mięsa jest potrzebny?

Jeśli chcemy upiec mięso to musimy pamiętać, że już samo mięso zawiera sporo naturalnego tłuszczu, który będzie wytapiał się pod wpływem wysokiej temperatury. Oczywiście nie wszystkie gatunki mięsa mają taką samą ilość tłuszczu. Do najbardziej tłustych mięs należą boczek i karkówka oraz mięso z gęsi. Najbardziej chude mięso prawie pozbawione tłuszczu to np. filet z kurczaka i wołowina. 

Często do pieczenia mięsa nie potrzebujemy dodatkowego tłuszczu. Między innymi dlatego produkty pieczone są zdrowsze od smażonych. Kiedy np. chcemy usmażyć karkówkę, dodajemy tłuszcz, a kiedy chcemy ją upiec nie musimy. To właśnie zasługa wolniejszego procesu przygotowywania. Zanim tłuszcz ze wspomnianej karkówki wytopił by się na patelni, mięso mogłoby się spalić. Niektóre mięsa przed lub w trakcie pieczenia możemy tylko posmarować marynatą zrobioną np. z oliwy i przypraw. 

Tłuszcz do pieczenia ryby?

Trochę inaczej wygląda sytuacja w przypadku pieczonej ryby, bo te przeważnie nie mają tak dużo tłuszczu, żeby mógł się wytopić. Dlatego pieczona ryba raczej nie pływa we własnym tłuszczu. Jeśli mamy ochotę na pieczoną rybę, to możemy przygotować ją w formie bardziej tłustej lub beztłuszczowej. Dobry tłuszcz do pieczenia ryby to rafinowana oliwa z oliwek, olej rzepakowy lub masło. Wystarczy, że posmarujemy nimi delikatnie rybę oraz naczynie w którym będzie pieczona. 

Możemy też wybrać wersję ryby pieczonej bez tłuszczu. Wystarczy, że przyprawioną rybę zawiniemy w folię aluminiową lub papier do pieczenia. I chyba ta wersja jest częściej wybierana w przypadku ryby, bo jeśli ktoś ma ochotę na tłustą rybę, to raczej usmaży ją na patelni niż upiecze w piekarniku. Warto też pamiętać, że w przypadku ryby pieczonej ze skórą tłuszcz do pieczenia możemy ograniczyć lub zrezygnować z niego całkowicie.

Tłuszcz do pieczenia warzyw i frytek

Podobnie jest z pieczonymi warzywami, bo te przeważnie kojarzą się z wersją bez tłuszczu. Możemy piec je w piekarniku lub na grillu. Inna sprawa może dotyczyć frytek, ponieważ nie wszyscy wyobrażają sobie frytki ziemniaczane bez tłuszczu. Jednak ograniczając choć trochę ilość tłuszczu wybierają pieczenie ich w piekarniku, a nie smażenie na patelni. 

Kiedy obawiamy się, że frytki lub warzywa będą zbyt suche i chcemy użyć tłuszczu, wybierzmy płynny tłuszcz do pieczenia np. oliwę z oliwek lub olej rzepakowy. “Olej czy oliwa – co na zdrowie lepiej wpływa?”. Nie musimy wylewać na frytki i warzywa litrów tłuszczu, wystarczy skropienie ich kilkoma łyżkami oliwy lub oleju wymieszanego z przyprawami.

Tłuszcz do pieczenia słodkich wypieków

Tłuszcz do pieczenia często kojarzy się z słodkimi ciastami i innymi wypiekami. Do większości ciast i wypieków dodajemy tłuszcz, dzięki któremu są one miękkie, sprężyste i lekko wilgotne. Tłuszcz odpowiada też za smak i aromat ciast oraz pomaga zachować ich kształt. Bardzo popularny tłuszcz do pieczenia to specjalnie dedykowane margaryny w kostkach. Te jednak posiadają minus, o którym musimy pamiętać. 

Utwardzana margaryna może zawierać szkodliwe tłuszcze trans, które utrzymują tłuszcz roślinny w odpowiedniej konsystencji. To bardzo dobry tłuszcz do pieczenia, bo również wypieki utrzymuje w odpowiednim kształcie. Najczęściej do utwardzania margaryny stosuje się olej palmowy. “Olej palmowy, czyli roślinny – to czemu uważany jest za zły?”. Odpowiedni tłuszcz do pieczenia ciast to także masło klarowane i olej rzepakowy. 

Dobrą wiadomością jest to, że pojawia się też coraz więcej przepisów na pieczone ciasta beztłuszczowe. Chociaż tłuszcz jest potrzebny w naszej diecie, to często można przesadzić z jego ilością. Warto zastanowić się w jakiej formie i w jakich produktach go spożywać, może nie muszą to być słodkie wypieki. Przy okazji polecam beztłuszczowe ciasto z żurawiną i migdałami, które może gościć na świątecznym stole.

Masło – stały tłuszcz do spożywania na zimno

Tłuszcz możemy też spożywać na zimno i nie ma tu znaczenia czy jest to tłuszcz w postaci stałej czy ciekłej. Oczywiście postać tłuszczu ma znaczenie jeśli chcemy wybrać z czym będziemy go jeść, bo raczej nikt nie je samego tłuszczu. Zimny tłuszcz w postaci stałej kojarzy się raczej jako smarowidło do pieczywa. Tu mamy do wyboru masło, margarynę i smalec. “Masło, margaryna, smalec – kostki tłuszczu w naszej kuchni”.

Masło kojarzy się z bardziej zdrową i luksusową wersją tłuszczu do smarowania pieczywa. Jest doceniane również za delikatny smak i zapach. Kolejną zaletą masła jest jego łatwa przyswajalność, dlatego jest on polecany w diecie dzieci i seniorów. Jednak jest to tłuszcz pochodzenia zwierzęcego, więc zawiera nasycone kwasy tłuszczowe, których spożywanie powinniśmy ograniczać. 

Wadą masła jest też to, że trzymane poza lodówką szybko może zjełczeć, a latem za bardzo się rozpuścić. A przechowywane w lodówce i wyciągane przed posmarowaniem kanapki jest zbyt twarde i nie daje się rozsmarować. Dlatego często w sklepach możemy spotkać mixy masła i margaryny. Prawdziwe masło powinno zawierać co najmniej 82 % tłuszczu mlecznego. Jeśli zauważymy w składzie masła inną proporcję, to raczej mamy do czynienia z mixem tłuszczu mlecznego z roślinnym.

Stały tłuszcz do smarowania pieczywa

Do smarowania pieczywa wiele osób wybiera też margarynę, która powstaje z olejów roślinnych i zawiera zdrowe tłuszcze wielonienasycone. Przeciwnicy margaryny do smarowania obawiają się tłuszczów trans, ale te rzadko występują w margarynach do smarowania. Margaryny do smarowania pieczywa mają bardziej miękką konsystencję i przeważnie nie zawierają utwardzaczy. Warto jednak czytać etykiety przed wyborem odpowiedniego tłuszczu do spożywania na surowo, bo producenci stosują różne formy produkcji. Musimy też pamiętać, że margaryna jest tańszym produktem niż masło i to ona najczęściej dodawana jest do gotowych produktów. A wtedy nie zawsze wiemy czy zawiera tłuszcze trans.

O ile masło i margaryna do pieczywa to rzecz dość oczywista, to myślę, że smalcem z kostki pieczywo smaruje mało osób. Jest za to wielu koneserów lubiących smalec wytapiany z dodatkami np. skwarkami, cebulką i grzybami. Pajda chleba z takim smalcem to prawdziwy rarytas. Do tego jeszcze ogórek kiszony i mamy wyśmienity posiłek. “Kiszonki na odchudzanie – sięgaj po nie kiedy chcesz”. Do pieczywa możemy też używać oliwy z oliwek, którą skropimy kanapkę lub na styl włoski będziemy maczać pieczywo w oliwie.  

Płynne tłuszcze do spożywania na zimno

Zimy tłuszcz to nie tylko oliwa z oliwek, ale także różne gatunki oleju, czyli po prostu tłuszcz płynny. Często są to nierafinowane odmiany tłuszczu, zawierające dużo wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Dzięki temu nadają się tylko do spożywania na zimno, bo pod wpływem wysokiej temperatury, łatwo uległyby utlenieniu. Większość z nich ma też niską temperaturę dymienia i nie nadaje się do długotrwałego smażenia lub pieczenia.

Do spożywania na zimno najbardziej nadają się oliwa z oliwek, olej lniany, olej słonecznikowy, olej orzechowy, olej z pestek winogron, olej z awokado i inne oleje tłoczone na zimno. Zimny tłuszcz w płynie dodajemy w formie sosów do sałatek, surówek i różnego rodzaju warzyw. Możemy też skropić nim zupy typu krem, dania z makaronu, ryżu lub kaszy. Pamiętajmy, że w wielu przypadkach tłuszcz znacząco poprawi smak i konsystencję potrawy sprawiając, że nie będzie już taka sucha.  

Tłuszcz do pieczenia i spożywania na zimno dodaje smaku, aromatu i nawilżenia naszym posiłkom. Wpływa też korzystnie na nasze zdrowie, poprawia gospodarkę hormonalną, wpływa na procesy myślowe i zwiększa odporność. Musimy też pamiętać, że niektóre witaminy rozpuszczają się tylko w tłuszczach, więc tłuszcz powinien być składnikiem naszej diety. “Witaminy i ich naturalne źródła pochodzące z żywności”.

Ana