Niewskazane po jedzeniu – co może zakłócić trawienie?

Nieświadomie robimy rzeczy niewskazane po jedzeniu

Smaczny posiłek powinien zaspokoić nasz głód, dostarczyć miłych wrażeń smakowych, zapachowych i wizualnych. Oczywiście pokarm powinien też dostarczyć nam niezbędnych składników odżywczych, zaspokajając potrzeby organizmu, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. I niby wszystko w porządku, my czujemy sytość i przyjemność z jedzenia, a organizm dostał, to czego potrzebował. Tylko czemu często po dobrym posiłku źle się czujemy? Czy to zależy tylko od tego co zjedliśmy, czy może nieświadomie robimy rzeczy niewskazane po jedzeniu? Oczywiście to co jemy ma duże znaczenie, bo nie każdy posiłek jest zdrowy i wartościowy, ale to co robimy potem też ma duże znaczenie. 

Dobrze zbilansowana codzienna dieta powinna dostarczać produktów ze wszystkich grup pokarmowych białek, tłuszczy i węglowodanów. Ważne jest też to, żeby nasze posiłki były bogate w składniki mineralne i witaminy. Bardzo istotny w diecie jest również błonnik. “Błonnik pokarmowy – włókno roślinne w codziennej diecie”. Oczywiście codziennie powinniśmy wypijać około 2 litrów wody, bez której błonnik pokarmowy będzie mało warty. W dodatku woda zaspokaja też różne ważne funkcje organizmu “Woda – dlaczego jest niezbędna dla organizmu”.

Zbilansowana dieta ułatwia trawienie

Zanim opiszę co jest niewskazane po jedzeniu jeśli zależy nam na prawidłowym trawieniu, przypomnę krótko co to jest zdrowe odżywianie. Po więcej informacji odsyłam do “Zdrowe odżywianie – spróbujesz, czy poszukasz wymówek?”.

Najważniejszą zasadą w zdrowym odżywianiu jest wybieranie żywności mało przetworzonej. Dlatego najzdrowsze są produkty pełnoziarniste i dotyczy to zarówno pieczywa, jak i makaronów czy kasz. Wszystkie produkty, które zawierają pełne ziarna są bardzo wartościowe i posiadają duże ilości błonnika. “Produkty zbożowe na diecie – węglowodany pełne błonnika”. W naszej zdrowej diecie nie powinno zabraknąć też warzyw i owoców, które nie tylko dostarczą nam niezbędnych witamin i błonnika. “Witaminy i ich naturalne źródła pochodzące z żywności”. Warzywa i owoce to również zdrowe węglowodany, których potrzebujemy. “Węglowodany niezbędne w diecie – jak wybrać te dobre”.

Oczywiście w zdrowej diecie nie może zabraknąć białek potrzebnych między innymi do budowy i regeneracji tkanek “Białka w diecie – ile i do czego ich potrzebujemy”. Zdrowe białka zapewnią nam produkty mięsne, rośliny strączkowe, nabiał i jajka. “Jajka to nie tylko białka na odchudzanie i budowę mięśni”. Ostatnią bardzo ważną grupą pokarmową są tłuszcze, od których zależy między innymi praca hormonów “Tłuszcze w pożywieniu – czy naprawdę trzeba ich unikać”. Zdrowe tłuszcze nienasycone znajdziemy głównie w produktach roślinnych orzechach, nasionach, pestkach i roślinach strączkowych. Warto sięgnąć też po tłuste ryby. “Zdrowe tłuszcze w produktach – nie musisz się ich bać”.

Chcąc ułatwić zakupy zdrowego jedzenia napisałam poradnik “Zdrowe jedzenie w sklepie, czyli które działy wybierać”. A jeśli już wszystko kupimy pamiętajmy o odpowiednim sposobie przygotowywania posiłków. Niestety każda obróbka cieplna niszczy część składników odżywczych, dlatego warto wybrać tą najlepszą. “Gotowane, smażone, pieczone – ciepło i zdrowo na żołądku”.   

Co może zakłócić trawienie powodując niestrawność?

Wybieramy zdrową żywność, pilnujemy regularności posiłków i dużo pijemy nawadniając organizm. I nadal często zdarza nam się uczucie ciężkości po zjedzonym posiłku. Cierpimy na wzdęcia, zaparcia i nudności i nie zawsze jest to związane z jakąś chorobą. To co robimy źle? Pewnie w nieświadomości robimy rzeczy niewskazane po jedzeniu. I chociaż niektóre z nich wydają się oczywiste myślimy, że nie zakłócą procesu trawienia. Jest on jednak bardziej skomplikowany niż nam się wydaje. A my często nawet się nad tym nie zastanawiamy. Dla nas to proste, jemy i wydalamy, koniec, wielka filozofia. 

Trawienie to nie tylko zwykłe przechodzenie jedzenia przez organizm. Proces trawienia to rozdrabnianie treści pokarmowej, przesuwanie jej przez cały układ pokarmowy celem łatwego wydalenia. Jednak właściwe trawienie to wchłonięcie przez organizm wszystkich niezbędnych składników odżywczych dostarczonych z pożywieniem. Wspomnę tu przy okazji o składnikach mineralnych “Składniki mineralne w pożywieniu – gdzie i po co ich szukać?”. Wszystkie te składniki odżywcze są też odpowiednio przydzielone do pełnienia różnych funkcji w organizmie. Ważne jest również to, żeby proces trawienia nie był zakłócony i mógł odbywać się w naturalny sposób. Trawienie to trudna praca układu pokarmowego i rzeczy niewskazane po jedzeniu mogą ją utrudniać. 

Słodycze niewskazane po jedzeniu

Pierwsze rzeczy, które są niewskazane po jedzeniu po części należą jeszcze do jedzenia, a zacznę od słodyczy. Deser często jest zaliczany do posiłku i stanowi jego uzupełnienie. Nie do końca rozumiemy skąd po zjedzeniu, niekoniecznie obiadu mamy ogromną ochotę na deser. Często tłumaczymy to przyzwyczajeniami z dzieciństwa, kiedy deser był nagrodą za zjedzenie obiadu. I nie mamy świadomości, że słodycze są niewskazane po jedzeniu. To skąd ta trudna do opanowania ochota na słodki deser? “Deser – zachcianka, nad którą możesz zapanować”.

Jedząc posiłek zwiększamy poziom cukru we krwi. Dotyczy to zwłaszcza jedzenia niezdrowych węglowodanów, czyli cukrów prostych. Zaliczamy do nich między innymi białe pieczywo, fast-foody, słodkie i słone przekąski oraz żywność wysokoprzetworzoną. Nagły wyrzut cukru do krwi zmusza do pracy trzustkę, która zamienia glukozę w insulinę i gromadzi ją w komórkach organizmu. Mózg, który do pracy potrzebuje glukozy, obawiając się, że szybko może jej zabraknąć wmawia nam, że powinniśmy sięgnąć do deser, jednak jest to niewskazane po jedzeniu. 

Słodki deser dostarczy nam znowu szybko dużej porcji cukru i doda energii. Poprawi nam też samopoczucie uruchamiając hormony szczęścia. Jednak będzie to efekt krótkotrwały i bardzo szybko znów poczujemy ochotę na słodkie. Tak nakarmiony mózg nie będzie musiał się napracować, bo dostanie gotową glukozę. Lepiej dla nas, gdy organizm dostanie zdrowe węglowodany złożone i będzie musiał pozyskać z nich potrzebną dla mózgu glukozę. Trawienie takich węglowodanów i zamiana ich w cukier spali dużą dawkę energii, dostarczonej z jedzeniem.  

Owoce niewskazane po jedzeniu

Owoce są bardzo zdrowe i zawierają duże ilości witamin i składników mineralnych. Dzięki swojej naturalnej słodyczy z powodzeniem mogą też zastąpić bardziej kaloryczny deser. Tłumacząc sobie, że sięgamy po zdrowsze słodkie rozwiązanie często zjadamy owoce od razu po innym posiłku. Jednak okazuje się, że owoce są niewskazane po jedzeniu. Jeśli chcemy po nie sięgnąć, powinniśmy odczekać, aż znajdujący się w żołądku posiłek zostanie strawiony.

Czemu owoce są niewskazane po jedzeniu? Gdy jemy owoce jako przekąskę lub osobny posiłek, to w naszym żołądku raczej nie ma niestrawionego posiłku. Owoce dzięki dużej ilości cukrów prostych i pod wpływem kwasów żołądkowych szybko się trawią. Nie zalegają długo w żołądku i bardzo szybko są przemieszczane do jelit, by te mogły dokończyć proces trawienia i je wydalić. 

Kiedy owoce trafiają do żołądka pełnego jedzenia, zmieszane z treścią pokarmową trawią się o wiele wolniej. Zaburzone jest też pozyskiwanie przez organizm cennych witamin i składników mineralnych zawartych w owocach. Dłuższe zaleganie owoców w żołądku może prowadzić do ich fermentacji, co skutkuje niestrawnością, wzdęciami i zgagą.

Poobiednia drzemka może zakłócić trawienie

Po posiłku często czujemy się senni i myślimy, że jest to spowodowane uczuciem błogiego ciepła w pełnym brzuchu. Czując naturalną potrzebę położenia się na chwilę, przedłużamy sobie przyjemność łącząc jedzenie i drzemkę. Niestety kładzenie się oraz spanie jest niewskazane po jedzeniu i może zakłócić trawienie. Skąd się bierze senność po posiłku? Pierwszy czynnik to wyrzut glukozy do krwi oraz nagły jej spadek. Każdy posiłek zwiększa poziom glukozy, co bardzo cieszy nasz mózg. Ale wtedy do akcji wkracza trzustka, która zamienia glukozę w potrzebną tkankom insulinę. Nagły spadek glukozy sprawia, że mózg robi się mniej aktywny i odczuwamy senność.   

Efekt ten potęguje też słabsze ukrwienie mózgu spowodowane odpływem krwi do jelit, które potrzebują jej do prawidłowego trawienia. Mózg pracuje mniej wydajnie i obawia się, że będziemy chcieli od niego wytężonej pracy np. nauki lub koncentracji. Na wszelki wypadek, dostajemy od niego sygnał, że najlepiej dla nas będzie gdy udamy się na krótką drzemkę. Wprawdzie mózg wie co robi, jednak w tym przypadku chroni siebie, obciążając układ trawienny. 

Niewskazane po jedzeniu spanie spowalnia pracę organizmu również jelit. Dla lepszego trawienia wzmożone zostaje wydzielanie soków trawiennych, co może wywoływać zgagę. W dodatku jesteśmy stworzeniami, których naturalną pozycją jest pozycja stojąca, czyli pionowa i to w takiej najłatwiej nam się trawi. Grawitacja pomaga jedzeniu przemieszczać się w dół w naturalny sposób. W pozycji leżącej jedzenie dłużej może zalegać w żołądku, co sprzyja jego fermentacji, to również może skutkować zgagą i uczuciem ciężkości. Leżenie i drzemka po posiłku może prowadzić też do nieprzyjemnego refluksu żołądkowego. Niewskazane po jedzeniu ucinanie drzemki dotyczy zwłaszcza jedzenia ciężkostrawnego, tłustego i smażonego.

Ćwiczenia fizyczne niewskazane po jedzeniu

Chociaż może wydawać się, że kiedy planujemy trening lub jakiś inny wysiłek fizyczny to będziemy potrzebowali kalorii, które dostarczymy z obfitym i pożywnym posiłkiem. Jednak tak obciążony organizm odmówi posłuszeństwa. Jest to naturalna reakcja organizmu zniechęcająca nas do nadmiernej aktywności. Przed wysiłkiem lepiej zjeść coś lekkiego, a po wysiłku zapewnić mięśniom solidny treściwy posiłek.  Najgorszym wyborem przed wysiłkiem będzie posiłek tłusty, który błędnie wybierzemy jako źródło niezbędnej energii. 

Organizm zawsze najbardziej dba o najintensywniej pracujące aktualnie narządy. To do nich wysyła najwięcej krwi, by były odpowiednio dotlenione. Po posiłku zwłaszcza obfitym i ciężkostrawnym organizm do jego strawienia potrzebuje więcej krwi zasilającej układ trawienny. Jeśli zaczniemy intensywnie ćwiczyć krew odpłynie z potrzebujących jej do trawienia jelit i zacznie być tłoczona do pracujących mięśni. W efekcie trawienie zostanie spowolnione i posiłek dłużej będzie zalegał w żołądku.

Niewskazane po jedzeniu intensywne ćwiczenia lub wysiłek fizyczny mogą doprowadzić bólu i skurczów brzucha, nudności, wymiotów i refluksu żołądka. Efekt ten może być spotęgowany zwłaszcza schylaniem i podskokami. Bardzo nieprzyjemną dolegliwością, która dopada nas gdy wykonujemy niewskazane po jedzeniu ćwiczenia jest słynna kolka jelitowa powodująca ból i trudności w oddychaniu. Zauważamy ją np. gdy z pełnym żołądkiem musimy podbiec do autobusu.

Jedzenie w pośpiechu może zakłócić trawienie

Ważne jest nie tylko to co robimy po zjedzonym posiłku, ale również samo jego spożywanie. Za złe samopoczucie po posiłku, niestrawność i inne dolegliwości odpowiedzialne są również stres i pośpiech. To w jakim tempie i w jakich warunkach spożywamy posiłek ma ogromny wpływ na pracę naszego żołądka i może zakłócić trawienie. Dobrze trawiony posiłek to taki, który jemy w spokoju, powoli delektując się przyjemnością jedzenia. Im dłużej przeżuwamy każdy kęs, tym łatwiej jest on potem trawiony. 

Proces trawienia rozpoczyna się już w ustach, dzięki intensywniej produkowanej ślinie. Jednocześnie rozpoczyna się zwiększone wydzielanie soków żołądkowych, które czekają aż jedzenie do strawienia trafi do żołądka. Co ciekawe już samo patrzenie na posiłek i delektowanie się jego zapachem wysyła sygnał do mózgu, że organizm ma przygotować się do procesu trawienia. I już w tym momencie zostaje zwiększona ilość śliny i soków żołądkowych. Dlatego często mówimy “ślinka mi leci od samego patrzenia”. 

Starajmy się więc jeść bez pośpiechu i stresu, najlepiej w miłym otoczeniu i wśród miłych ludzi, bo posiłek często jest okazją do spotkań. Musimy tylko pamiętać, żeby nie rozmawiać zbyt żywiołowo, bo chęć takiej rozmowy zmusza nas do połykania zbyt dużych kęsów między słowami. Jedząc i rozmawiając połykamy też powietrze, co również może zakłócić trawienie. Często po takim posiłku mogą dokuczać nam zgaga, niestrawność, odbijanie i gazy. Objawy te będą jeszcze bardziej dotkliwsze, jeśli taki posiłek zjemy w pośpiechu.

Posiłek ma dostarczać nam walorów smakowych, zapachowych i wizualnych. Ma być przyjemnością, której smak i zapach zapamiętamy na długo. Nie psujmy sobie tych doznań robiąc rzeczy niewskazane po jedzeniu. Niech nasze jelita w spokoju zabiorą się do pracy tak, byśmy nawet nie zauważyli, że wykonują taką ciężką pracę. A my szczęśliwi, najedzeni, z nową energią i lekkim brzuchem zajmijmy się swoimi sprawami.

Ana